Ragip Xhaka, babai i Graniti ka dhënë një intervistë për mediumin zviceran Blick, duke rrëfyer për shumë sfida që është përballur gjatë jetës së tij.

Ky rrëfim i tij vije para ndeshjes miqësore që Kosova e zhvillon me Zvicrën ditën e martë (nesër), derisa djali i tij do të jetë pjesë e asaj ndeshje, dhe për të është një ndeshje jubilare, pasi grumbullon 100 paraqitje me Helvetikët.

Në një intervistë me gazetarin Andreas Boni, Ragip Xhaka ka treguar se kjo miqësore do të jetë një festë e madhe dhe se ai është babai më krenar në botë.

Më poshtë mund të lexoni intervistën e plotë të dhënë nga babai i mesfushorit:

Bazel, Cafe da Graziella në Parkun St. Jakob. Ragip Xhaka është ulur me dhe pranë vetës ka një kafe dhe ujë mineral, duke shikuar një tatuazh të zbehur. “R+O” është shkruar në krahun e tij të majtë. “E kam bërë me një shok”, thotë ai. “Një ditë ai donte të dilte me mua për të notuar në liqen, i thashë të mos e bënte. Ai shkoi gjithsesi, u fut në ujë, u kap nga një rrymë e fuqishme e ujit dhe vdiq. Kjo është arsyeja pse unë ende nuk mund ta përballoj për të larguar tatuazhin”.

Është një pjesë e vogël e historisë prekëse të jetës së babait të kapitenit të kombëtares Granitit dhe yllit të Baselit, Taulant Xhakas. Në Blick ai tregon se si u arrestua, u torturua dhe u burgos për vite me radhë.

Historia fillon në Prishtinë në atë që ishte Jugosllavia e atëhershme, ku Ragip lindi në vitin 1963 si një nga tre vëllezërit. Babai i tij ishte menaxher departamenti në një kompani të madhe që prodhonte autobusë dhe që kishte dhjetëra punonjës nën të. Nëna e tij ishte amvise. Janë kushte të kufizuara, “klasa e mesme”, thotë ai. “Nuk na mungonte asgjë, kishim para dhe shtëpinë tonë”. Ai luante futboll me juniorët, “mbrojtës i djathtë, më shumë si Taulanti se sa Graniti”. Me fjalë të tjera: më shumë një terrier sesa një strateg. Në moshën 17-vjeçare, një thyerje e tibisit dhe fibulës i dha fund karrierës së tij.

Dhe disa vite më vonë, jeta e tij normale ka marrë fund. Ai u arrestua brenda natës në moshën 23-vjeçare.

Blick: Ragip Xhaka, pse u arrestuat në vitin 1986?

Ragip Xhaka: Për këtë më duhet të kthehem pak në kohë. Sapo kisha mbaruar shkollën e mesme dhe studioja për bujqësi. Ne studentët nuk ishim të kënaqur me udhëheqjen komuniste, demonstruam për arsim më të mirë, për vende më të mira për të fjetur, për ushqim më të mirë – me pak fjalë, për një jetë më të mirë. Ishin demonstrata paqësore dhe ne u rrahëm nga policia që në fillim. Na rrahën derisa ishim në tokë. Në fillim kishte 20,000 deri në 25,000 demonstrues në Prishtinë, por gjithnjë e më shumë vinin njerëz të cilët ishin të pakënaqur me situatën e përgjithshme. Gjatë asaj kohe takova gruan time. Ne shkuam në shkollë së bashku. Ne ishim bashkë për tre muaj kur më arrestuan papritur.

Si ndodhi kjo?

Më zuri gjumi në krevatin tim në shtëpi në pesë të mëngjesit. Policët u ngjitën mbi muret e shtëpisë së prindërve të mi. Nëna ime pyeti se çfarë duan. “Djalin tuaj” u përgjigjën ata dhe hynë në dhomën time. Mora një tronditje të tmerrshme, ishte një tronditje jetësore. Më dhanë një sekondë për të veshur pantallonat dhe një xhemper. Më pas më prangosën, më futën në furgon dhe më çuan në burg.

Me çfarë arsyeje?

Do të rebeloja kundër shtetit. Ata shpikën disa arsye që ne ishim të dhunshëm. Por, ne ishim thjesht studentë që donim të demonstronim në mënyrë paqësore. Më pas më futën në një qeli me katër burra të tjerë.

Sa e madhe ishte qelia?

Pothuajse katër me dy duke përfshirë një tualet të lirë për të pestët. Ne qëndronim atje 23 orë e 50 minuta në ditë. Bëmë një stërvitje në oborr për dhjetë minuta, por për shkak të rregullave të burgut nuk na lejuan të shikonim as qiellin.

Çfarë keni bërë gjatë gjithë ditës në qeli?

Flisni, mendoja, hëngra në dysheme – nuk kishte as tavolinë as karrige. Dhe lexonim gazetën.

A kishit gazeta?

Po, familja ime e dërgoi një për mua. Por, ishte censuruar. U prenë artikujt kritikë ndaj qeverisë. Pra, nuk e kishim idenë se çfarë po ndodhte jashtë, në fakt vetëm pjesa e sportit ishte e lexueshme… Dhe çdo ditë policia më thërriste në zyrë.

Për të bërë çfarë?

Për të detyruar një rrëfim. Unë u torturova çdo ditë të dytë për gjashtë muaj. Më rrihnin në pëllëmbët e duarve, në shputa, në këmbë, në krahë, në pjesën e sipërme të trupit. Me shkopinj policie, me shkopinj gome.

A jeni rrëfyer?

Jo, nuk kisha bërë gjë tjetër veçse protestova. Unë isha i pafajshëm dhe u ndjeva i fortë. Mendova se duhet të më godasin përsëri. Por sigurisht, frika se mos më vrisnin ishte gjithmonë aty. Nga të burgosurit e tjerë u dëgjua se ata ishin torturuar deri në vdekje.

Çfarë ndodhi pas gjashtë muajsh?

Unë shkova në gjykatë. Aty dëshmova se jemi rrahur dhe torturuar gjatë gjithë kohës. Askujt nuk i interesonte, gjithçka ishte e korruptuar. Jam dënuar me tre vjet burg.

Sa shpesh ju lejohej të të vizitonin?

Prindërit e mi vinin çdo dy javë. Edhe gruaja ime aktuale. Por, ju mund të takoheshit vetëm në prani të policëve. Dhe mos të pyetja se çfarë po ndodh në botë. Pas 18 muajsh më transferuan në një burg 80 kilometra jashtë Prishtinës. Ishte një jetë ndryshe atje. Ndërtesa ishte e re, kishim një dhomë, krevate, ushqimi ishte më i mirë dhe mund të ecnim për një orë. Përfundimisht Amnesty International u përfshi.

Si ka mundur të kontaktojë organizata e të drejtave të njeriut me ju?

Ky ishte sekret për familjen time. Sepse ishte e ndaluar. Familjes sime i kishin marrë gjithçka për shkakun tim: shteti e nxori nga kompania babanë tim, ashtu si mamaja dhe vëllezërit e mi. Edhe gruaja ime, e cila ishte kontabiliste, humbi punën. Babai im hapi një restorant për të mbijetuar financiarisht. Dhe sapo foli me Amnesty International, e cila më pas u bë aktive.

Në çfarë mënyre?

U inkuadruan përmes drejtorisë së burgut dhe më vizituan. Ajo nuk dinte si të reagonte. Shefat e burgut vendosën të parakalojnë me mua. Më dhanë rroba të bukura dhe më thanë të mos i them asgjë të keqe për jetën time në burg Amnesty International.

A i përmbahesh asaj?

Sigurisht që jo, thashë të vërtetën. Në rrezik për t’u goditur përsëri. Njerëzit e Amnesty International u kthyen më pas në Amsterdam dhe filluan të avokojnë për mua. Pas tre vjetësh e gjysmë, shpëtimi erdhi papritur.

Çfarë ndodhi?

Nuk dija datën e lirimit apo gjë tjetër. Nuk e dija kurrë se çfarë do të vinte. Papritur më thirri drejtori dhe më tha: “Ti je i lirë, mund të shkosh”. Më vunë para derës së burgut, më mbyllën sytë. Nuk kisha para në xhep dhe nuk e dija se ku isha. Nuk kishte celularë apo kabina telefonike. Vrapova, erdha në një shtëpi. Më thanë se ku ka stacion autobusi. Kështu vazhdova të ecja derisa pashë një autobus.

Dhe pastaj?

Shoferi më shpjegoi se si të shkoja në Prishtinë. Më lanë të shkoja në shtëpi pa para. Aty dola dhe takova një djalë. Ai e pyeti: “A je Ragipi?” Unë thashë po dhe ai u largua me shpejtësi.

Kush ishte?

Një djalë fqinj i prindërve të mi. Babai im, nëna ime, vëllezërit e mi, të gjithë vrapuan drejt meje, të gjithë qanin. Gruaja ime, e cila më priste për tre vjet e gjysmë, më në fund mundi të më përqafonte.

Jeni njohur tre muaj para se të shkonit në burg për tre vjet e gjysmë. Nuk mund të besoj se keni pritur.

Po, një grua normale do të kishte marrë dikë tjetër. Dhe unë do ta kisha kuptuar atë. Por, tregon gjithçka për karakterin e saj. Megjithatë, shpejt e kuptova se nuk kisha më të ardhme në vend.

Pse?

Sepse jeta ime ishte bërë e vështirë. Nuk më lejuan të punoja më. Nuk më lejuan të studioja më. Kisha frikë se mos më arrestonin sërish. Gjithçka na ishte marrë. Kështu planifikova arratisjen, gjë që e bëri nënën time të qante. Por, për mua jeta atje kishte mbaruar. Amnesty International më tha se do të ndihmonin sapo të isha jashtë vendit. Doja të shkoja në Holandë me gruan time.

Me cilat mjete transporti?

Kushëriri im ishte shofer dhe ndonjëherë shkonte me autobus për në Zvicër. Kisha frikë se mos më arrestonin sërish në kufi. Mirëpo, gjithçka shkoi mirë dhe arrita në stacionin e autobusëve në stacionin kryesor të Cyrihut. Nuk do ta harroj kurrë lehtësimin tim. Prej andej donim të merrnim trenin për në Amsterdam për të filluar një jetë të re.

Atëherë pse qëndruat në Zvicër?

Miqtë e gruas sime jetonin në Rothrist në Aargau. Ata na thanë që të shkonim tek ata për dy ose tre ditë për të pushuar përpara se të vazhdonim udhëtimin tonë. Ne ramë dakord që të na merrnin në Cyrih. Sapo arritëm tek ata, më pushtoi një ndjenjë sigurie. E dija që nuk doja të largohesha më nga këtu.

E morët menjëherë lejen e qëndrimit?

Po. Gruaja ime kishte me vete dokumentet e mia të burgut dhe shkrimet e Amnesty International. Na dhanë menjëherë statusin e refugjatit dhe jetuam në shtëpinë e azilit. Amnesty International më pas organizoi një apartament me një dhomë për ne në Bazel – dhe unë fillova të punoja menjëherë. Unë kurrë nuk kam dashur paratë e qeverisë.

Si çfarë?

Vetëm si kamarier. Pastaj në ndërtim – dhe më në fund si kopshtar. Papritur mund të bëja diçka që ishte afër diplomës sime të agronomisë. Kam marrë lejen e qëndrimit të pakufizuar. Çfarë ndjenje! Në të njëjtën kohë mësuam gjermanishten, u integruam, më vonë u bëra president i FC Dardania dhe u aktivizova në klube të ndryshme të rajonit. Unë isha me një në kampin stërvitor në Turqi kur në ekran dolën fotot se shpërthej lufta.

Ju si reaguat?

Të gjithë u përpoqën të telefononin në shtëpi. Unë munda të kontaktoja me prindërit e mi – ata nuk kishin telefon – vetëm përmes vjehrrit. Më në fund, familja ime duhej të ikte nga Kosova.

Ku?

Në Shqipëri, shumë familje pranuan njerëz atje. Kur mbaroi lufta, ata mund të ktheheshin. Por gjithçka u shkatërrua, përfshirë shtëpinë e prindërve të mi. Duhej rindërtuar, ishte e tmerrshme. Por ata ia dolën, babai im jeton ende atje në moshën 86-vjeçare, e po ashtu edhe shumë të afërm të tjerë.

Si është babai juaj?

Në fakt mirë. Por mamaja ime vdiq nga një sëmundje në moshën 57-vjeçare, dhe kjo ende e prek atë edhe sot e kësaj dite.

Kjo është familja Xhaka:

Ragip Xhaka ka lindur në Prishtinë në vitin 1963 dhe është takuar me gruan e tij Eli në vitin 1986. Së bashku ata ikin në Zvicër, ku djemtë e tyre Taulant (1991) dhe Granit (1992) kanë lindur në Bazel.

Të dy luanin për Concordia Basel dhe në juniors FCB. Të dy luanin më pas për ekipet kombëtare të Zvicrës. Ndërsa Graniti bëhet kapiten i Kombëtares dhe zhvillon nesër ndeshjen e tij të 100-të ndërkombëtare për Zvicrën të martën kundër Kosovës, Taulanti zgjedh kombëtaren shqiptare.

Shqipëria dhe Zvicra luajtën kundër njëra-tjetrës në Euro 2016 – dhe Eli vesh një fanellë me gjysmë flamuri zviceran dhe gjysmë shqiponjë shqiptare. Zvicra fitoi 1-0.

Ragip dhe Eli Xhaka tashmë kanë tre nipër e mbesa: Taulanti dhe bashkëshortja e tij Arbnora janë prindër të djalit të tyre Klevis (2), ndërsa edhe fëmija i dytë është pranë ardhjes në jetë. Graniti dhe gruaja e tij Leonita kanë vajza Ayana (2) dhe Laneya (së shpejti 1).

A jeni ende në kontakt me ish-bashkë burgosurit tuaj?

Po. Ju nuk do ta harroni këtë për pjesën tjetër të jetës tuaj. Njëri jeton në Delémont. Ai është si vëllai im, shihemi rregullisht.

Nëse e tregon këtë histori, do ta kuptosh më lehtë pse djali juaj Graniti festoi me shqiponjën dykrenare pas golit të tij ndaj Serbisë në Botëror.

Ai kurrë nuk ka dashur të bëjë një deklaratë politike. Kjo ishte thjesht nga emocionet. Nuk urrej askënd, më besoni.

Graniti mendon se nuk do t’i tregosh gjithçka që ke kaluar në burg.

Ai ka te drejte. Unë ju thashë rreth pesëdhjetë për qind tani. Vetëm gruaja dhe babai im dinë gjithçka. Djemtë e mi nuk kanë nevojë të dinë të gjitha detajet.

Zvicra të martën luan kundër Kosovës. Djali i tij, kapiteni i Kombëtares së Zvicrës, po bën ndeshjen e tij të 100-të ndërkombëtare.

Do të jetë një festë për të dyja vendet. Unë jam babai më krenar në botë. Graniti mund të japë shumë si kapiten i ekipit kombëtar të Zvicrës. Unë dhe gruaja e ime e dimë shumë mirë se çka i detyrohemi Zvicrës dhe do të jemi gjithmonë mirënjohës ndaj këtij vendi.