Mos e quani Shqipërinë “Greqia e re” apo “Maldivet e lira”. Vija e saj bregdetare plot me surpriza dhe shtigje barinjsh me pamje përrallore janë pikërisht në zemër të saj.

“E dija se në bregdetin e Shqipërisë kishte shumë më tepër se veçse diell dhe rërë, duke përfshirë natyrën e paprekur dhe trashëgimitë historike magjepsëse të 50 viteve pas perdes së hekurt”, kështu nis rrugëtimi i gazetares Marianna Hunt nëpër Shqipëri për gazetën britanike “THE TIMES” në zbulim të shtigjeve natyrore, plazheve të Himarës, Qeparoit e Borshit, në gjurmët e Çezarit brenda Parkut Kombëtar të Llogarasë e përmes vargjeve që Lord Bajroni i dedikoi vendit të shqiponjave për t’i ofruar publikut një rrëfim të bukur e të sinqertë mbi mikpritjen shqiptare dhe ofertën tonë turistike.

Reportazhi i The Times

Kalova nëpër të njëjtat pyje të dendur me pisha dhe bredha si Jul Cezari në vitin 48 para Krishtit, gjysmë i nervozuar, gjysmë i emocionuar nga mendimi për t’u përplasur me macet e egra, ujqit dhe derrat e egër që jetojnë mes pemëve të Parkut Kombëtar të Llogarasë në Shqipëri. Papritur ne – partneri im dhe unë – dolëm në një shteg dhe admiruam malet përreth, të rrudhura nga luginat e veshura me pisha dhe ujërat bruz të detit Jon që shtriheshin drejt thembrës së Italisë. Ishim në mes të një prej ecjeve tona, të organizuara nga operatori turistik Ëalks Ëorldëide, dhe kjo pamje justifikonte të gjitha arsyet tona për prenotim.

Bregdeti Jon i Shqipërisë është shfaqur për udhëtarët ndërkombëtarë vitet e fundit falë fshatrave të përsosura si Ksamili, të cilët kanë plazhe të bardha të pacenuara aq sa mund të mbahen në Instagram me emrin “Maldivet e Evropës”. Megjithatë, e dija se kishte shumë më tepër në bregdetin e Shqipërisë sesa vetëm diell dhe rërë, duke përfshirë natyrën e paprishur dhe trashëgimitë historike magjepsëse të 50 viteve pas perdes së hekurt. Duke qenë se unë dhe partneri im mund të kemi pak kruarje duke qëndruar ulur në plazh gjatë gjithë ditës, ideja e një destinacioni me diell që kishte diçka më të thellë për të eksploruar ishte vërtet tërheqëse.

Sipas Ëalks Ëorldëide, kostot e përgjithshme për një pushim në Shqipëri janë rreth dy të tretat e çmimit të diçkaje të krahasueshme në Greqi. Në restorante, ju mund të paguani rreth gjysmën e asaj që do të paguanit në Korfuz – që është vetëm 30 minuta me traget nga Shqipëria. Në vend të kësaj, ne fluturuam për në Tiranë, kryeqytetin e Shqipërisë, dhe shijuam tre ose më shumë orë me makinë deri në bregdet, peizazhi që fluturonte me kuriozitet midis qyteteve gri të stilit sovjetik dhe pamjeve të mëdha të detit.

Ishim në një turne ecjeje që fokusohej në të ashtuquajturën Riviera të vendit. Duke qenë se Shqipëria është ende pak e panjohur dhe ishte e vështirë për të gjetur informacion në lidhje me rrugët e ecjes në internet, ne zgjodhëm këtë paketë sepse ofronte përzierjen më të mirë midis ecjes në natyrë (me shëtitje çdo ditë që variojnë nga tre deri në shtatë milje ) dhe pak rehati.

Ju jepet një pajisje GPS e para-ngarkuar me shtigje, kështu që është jashtëzakonisht e vështirë të humbisni. Ky ishte një lehtësim pasi, megjithëse rrugët kishin shenja bardh e kuqe, shpesh nuk kishte asnjë në momentet kur të kishe më shumë nevojë. Rruga e shtatë netëve fluturon mes hoteleve, me një shofer taksie që vjen çdo mëngjes për t’ju marrë dhe për t’ju zbritur në fillim të shëtitjes së asaj dite, pastaj kthehet për t’ju marrë në fund, duke transportuar bagazhin tuaj në hotelin tjetër nëse është e nevojshme.

Rruga ishte gjithashtu një kombinim i bukur i ecjes në pyjet me pisha dhe shëtitjeve përgjatë plazheve rreth Himarës, një qytet i njohur bregdetar. Akomodimi ynë në Himare, Guest House Solive, ishte e thjeshtë, por e pastër me një kopsht të vogël simpatik.

Në shëtitjen tonë të parë shkuam në fshatin me kalldrëm të Kudhes për të ndjekur shtigjet e barinjve të vjetër. Këto na çuan nëpër ullishtat dhe livadhet e sherebelës ku aroma e kamomilit dhe barishteve ndihet sikur po thithim infuzione çaji bimor. Të vetmet krijesa të gjalla që kaluan rrugën tonë ishin dhitë dhe kecat e tyre.

Më në fund rruga zbriste në Qeparo, një tjetër fshat i shkatërruar me një grusht shtëpi fermash prej guri fildishi dhe një ose dy taverna të përgjumura. U ulëm nën hijen e një lisi në njërën prej tyre, Te Rrapi i Qeparoit, duke admiruar pamjen e detit Jon teksa hanim byrek të mbushur me barishte të egra.

Duke ndjekur shtigjet e dhive shpëtuam nga zonat e ndërtuara. Shëtitja nga fshati Lukovë në Borsh ishte një nga më të preferuarat e mia, duke marrë ujëvarat dhe kishat e rrënuara dhe duke na zhytur papritur në zona të mrekullueshme si Buneci, ku, në sezonin e ulët, të vetmet shenja të tjera të jetës njerëzore ishin çadrat e disave kampistëve.

Ne gjithashtu u drejtuam në Parkun Kombëtar të Llogarasë, një seri malesh dhe livadhesh alpine me pamje nga Riviera. Këto pyje të dendura dikur siguruan strehë për Jul Cezarin dhe ushtrinë e tij ndërsa ai luftonte me rivalin e tij të madh Pompeut. Një peizazh kaq i thyer aq afër plazheve ndihej shumë ndryshe nga ajo që kisha përjetuar në pjesë të tjera të Mesdheut. Është një peizazh që mahniti edhe romantikët si Lord Bajroni, i cili u entuziazmua me Shqipërinë në poemën e tij epike “Pelegrinazhi i Çajld Haroldit”.

Kjo ndihej si ana e egër e Shqipërisë, duke mbështetur idenë time fillestare se vendi ishte shumë më tepër se pushimi i lirë në plazh që sugjerojnë postimet në Instagram. Megjithatë, ndjeva se vendi kishte më shumë për të dhënë. Jo më pak në aspektin e historisë së saj një nga më të dalluarit dhe më të turbullt në Evropë. Ne u takuam me Elton Caushin nga Albanian Trip, i cili ishte një nga të parët që promovoi udhëtimin në vend kur u çlirua nga kontrolli i hekurt i diktatorit komunist Enver Hoxha dhe pasardhësi i tij në fillim të viteve 1990.

“Në kohën e Hoxhës, Shqipëria ishte një nga vendet më të izoluara në botë. Ne ishim të shkëputur edhe nga Bashkimi Sovjetik,” na tha Caushi. Dyshimi i Hoxhës për botën e jashtme është arsyeja që, sot, peizazhi i Shqipërisë është i mbushur me bunkerë ushtarakë betoni (vlerësohet se janë më shumë se 700,000 — rreth një për çdo katër shqiptarë).

“Ekziston një rrezik real që njerëzit të vijnë në plazhe dhe të largohen pa ditur asgjë për historinë tonë,” tha Caushi.

Përveç industrisë së saj në shpërthim të turizmit, kulinaria në Shqipëri po bëhet gjithnjë e më e fortë, nga ferma në tryezë. Udhëtuam me makinë në brendësi të vendit për rreth tre orë për të vizituar Pupa, një punishte vere e drejtuar nga familja ku ata kultivojnë rrush autokton shqiptar që gjenden vetëm në këtë rajon dhe dhjetëra perime të ndryshme për restorantin e tyre. Roze e bardhë e freskët dhe e bardhë kombinohet në mënyrë perfekte me pjatat me bazë perimesh që shpërthejnë me shije, si specat e ëmbël të mbushur me djathë kremoz. Kantina e verës ka gjithashtu dhoma gjumi elegante. Në bregdet, ushqimi ishte i një cilësie të ngjashme, por pak më të shtrenjtë.

Ne kërkonim të dilnim edhe më larg nga rruga e rrahur dhe Caushi na çoi në një rrugë të tërthortë deri në atë që mezi mund të përshkruhej si një rrugë për në fshatin Tragjas. Dikur kishte një komunitet të konsiderueshëm lart në këto kodra të largëta, por si një kështjellë për forcat e rezistencës që luftonin nazistët gjatë Luftës së Dytë Botërore, u bombardua dhe u braktis. Të mbijetuarit dhe pasardhësit e tyre tani jetojnë në shtëpi prej betoni në rrëzë të malit.

Në mbrëmje, ndërsa dielli i skuqur perëndonte livadhet e pafundme me shkurre sherebele dhe lulet e tyre të verdha flakën, ku një banor i zonës, Daupaj, mblodhi tufën e tij të deleve. Mendova të përpiqesha të bëja një foto, por jo. Tingujt, erërat, shija e qumështit të ngrohtë të dhisë… kjo ishte një anë e Shqipërisë që asnjë postim në Instagram nuk mund ta kapte./rtsh.al/