Kur marrim edhe vendime të thjeshta se si të bashkëveprojmë me botën, mbështetemi tek llogaritjet e kryera nga rrjete të neuroneve që përshkojnë trurin tonë. Por çfarë saktësisht do të thotë llogaritja e këtyre rrjeteve nervore?

Për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje kërkon matjen e aktivitetit të shumë neuroneve në të gjithë trurin pasi një kafshë merr një vendim, transmeton portali arbresh.info

Një ekip studiuesish të Stanford i udhëhequr nga Karl Deisseroth dhe inxhinieri elektrik Gordon Wetzstein – së bashku me studentin e diplomuar Isaac Kauvar dhe shok pasdoktor Timothy Machado – kanë zhvilluar një teknikë optike që mund të regjistrojë njëkohësisht aktivitetin e neuroneve të përhapur në të gjithë sipërfaqen e lartë të një korteksi cerebral i miut, një pjesë kryesore e trurit të përfshirë në marrjen e vendimeve.

Studimet optike të trurit nuk janë plotësisht të reja. Studiuesit tashmë e dinë se si të gjurmojnë aktivitetin e trurit duke përdorur ngjyra fluoreshente dhe proteina që lëshojnë dritë kur një neuron ndizet.

Deri më tani, teknika të tilla optike nuk kanë qenë në gjendje të regjistrojnë këto ndezje të zbehta të dritës nga shumë neurone, të shpërndara në të gjithë sipërfaqen e lakuar të korteksit cerebral dhe duke punuar së bashku për të marrë një vendim të tillë si nëse duhet apo jo të pini ujë .

Për të kapërcyer këtë pengesë, studiuesit e Stanford hartuan një mikroskop bifokal – syze analifike me syzet bifokale – që u lejon atyre të mbajnë në fokus tërë sipërfaqen e lakuar të trurit.

Mikroskopi bifokal përdor një aparat fotografik të vetëm për të kapur dy filma të aktivitetit nervor në të njëjtën kohë: njëra e përqendruar në anët e trurit, dhe tjetra e përqendruar në mes, për të siguruar një pamje krah për krah të treguar në një video. Studiuesit pastaj ekstraktojnë sinjale – duke pasqyruar kohën, intensitetin dhe kohëzgjatjen e zjarrit të neuroneve – nga të dy këta filma për të marrë një matje gjithëpërfshirëse të aktivitetit nervor në të gjithë sipërfaqen.

Studiuesit e quajnë këtë sistem Vëzhgimi Kortikal nga Synchronous Multifocal Optical Samample, ose COSMOS. Përveç studimit të kontrollit motorik dhe vendimmarrjes, ekipi po përdor gjithashtu COSMOS për të studiuar perceptimin shqisor te kafshët dhe si një teknikë depistimi për të zhvilluar ilaçe më të mira psikiatrike.

Sistemi prototip COSMOS është relativisht i thjeshtë për t’u ndërtuar dhe kushton më pak se 50,000 dollarë, që është qindra mijëra dollarë më lirë se sistemet e tjera optike për regjistrimin e dinamikës së popullatës nervore. Për të inkurajuar adoptimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të teknikës, autorët kanë ndërtuar një faqe në internet me udhëzime për të ndihmuar studiuesit e tjerë të ndërtojnë sistemet e tyre COSMOS. /arbresh.info/