Nëse jeni të pasigurt në dallimet në mes të një sociopati dhe një psikopati dijeni që nuk jeni vetëm.

Shumë psikiatër, psikologë forenzikë, kriminologë dhe oficerë policie përdorin gabim termet sociopat dhe psikopat, transmeton portali arbresh.info.

Ekspertë të njohur gjithashtu nuk pajtohen në dallimet kuptimplote mes të dyjave – dhe ata të cilët pajtohen që ka dallime shpesh nuk pajtohen në lidhje me cilat janë ato dallime.

Në edicionin e pestë të Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), të publikuar nga Asociacioni Amerikan Psikiatrik më 2013, liston sociopatinë dhe psikopatinë tek Çrregullimet Antisociale të Personalitetit (ASPD).

Këto çrregullime ndajnë shumë tipare të zakonshme bihejviorale, të cilat çojnë në hutim.

Tiparet kyçe që kanë të përbashkëta psikopatët dhe socipatët janë:

Mosrespektimi i ligjeve dhe i zakoneve shoqërore

Mosrespektimi i të drejtave të të tjerëve

Dështimi për të ndier keqardhje apo faj

Një tendencë për të shfaqur sjellje të dhunshme ose agresive

Përveç ngjashmërive të tyre, sociopatët dhe psikopatët gjithashtu kanë karakteristikat unike të sjelljes dhe origjinën e tyre.

Sociopatët kanë tendencë të jenë nervozë dhe lehtësisht të acarueshëm. Ata janë të paqëndrueshëm dhe të prirë ndaj shpërthimeve emocionale, duke përfshirë edhe sulmet e zemërimit. Ata kanë më shumë gjasa se psikopatët janë të paarsimuar dhe jetojnë në skajet e shoqërisë. Ata ndonjëherë nuk janë në gjendje të mbajnë një punë të qëndrueshme ose të qëndrojnë në një vend për shumë kohë. Shpesh është e vështirë, por jo krejtësisht e pamundur, që sociopatët të formojnë lidhje me të tjerët.

Shumë sociopatë janë në gjendje të krijojnë një lidhje me një individ ose grup të caktuar, edhe pse nuk kanë lidhje me shoqërinë apo rregullat e saj në përgjithësi. Prandaj, lidhjet kuptimplotë të çdo sociopati do të jenë të pakta në numër dhe të kufizuara në fushëveprim. Si rregull, ata do të kenë probleme me marrëdhëniet.

Në sytë e të tjerëve, sociopatët në përgjithësi duket të jenë të shqetësuar ose të çrregullt. Çdo krime që ata kryejnë, duke përfshirë vrasjen, do të priren të jenë të rastësishme dhe spontane sesa të planifikuara. Për shkak të sjelljes së tyre në dukje të çrregullt, sociopatët janë më të lehtë për profesionistët dhe jo-profesionistët të identifikohen se sa psikopatët.

Ndryshe nga sociopatët, psikopatët nuk janë në gjendje të formojnë bashkëngjitjet emocionale ose të ndjejnë ndjeshmëri të vërtetë për të tjerët. Psikopatët kanë tendencë të jenë agresive dhe grabitqare për nga natyra. Ata i shohin të tjerët si objekte për zbavitjen e tyre.

Megjithëse nuk kanë ndjeshmëri, psikopatët shpesh kanë personalitete çarmatosëse dhe madje edhe simpatike. Ata janë manipulues dhe lehtë mund të fitojnë besimin e njerëzve. Ata mësojnë të imitojnë emocionet, përkundër pamundësisë së tyre për t’i ndier ato dhe do të duken normale për njerëzit që nuk dyshojnë. Psikopatët shpesh janë të arsimuar mirë dhe mbajnë punë të qëndrueshme.

Disa psikopatë janë kaq të mirë në manipulim dhe imitim sa ata që kanë familje dhe marrëdhënie të tjera afatgjata asnjëherë nuk dyshojnë për natyrën e tyre të vërtetë. Kur kryen krime, psikopatët planifikojnë me kujdes çdo detaj paraprakisht dhe shpesh kanë plane të emergjencës.

Ata do të duken gjakftohtë në një krizë.

Ndryshe nga homologët e tyre sociopatë, kriminelët psikopatikë janë të ftohtë, të qetë dhe të përpiktë. Nga perspektiva e zbatimit të ligjit, natyra “e ftohtë e gjakut” e psikopatëve i bën ata kriminelë shumë të efektshëm. Si të tillë, ata në përgjithësi janë më të vështirë të identifikohen sesa sociopatët. Për fat të keq, mund të jetë shumë e vështirë të dini kur një grabitqar psikopatik ju ka qëlluar për hise.

Nga pikëpamja diagnostike, etiologjia ose shkaku i psikopatisë është i ndryshëm nga ai i sociopatisë. Psikopatia është rezultat i “natyrës” (gjenetika), ndërsa sociopatia është rezultat i “ushqimit” (mjedisit).

Psikopatia është e lidhur me një defekt fiziologjik që rezulton në nënvlerësimin e një pjese të trurit përgjegjës për kontrollin impuls dhe emocionet.

Socipatia, nga ana tjetër, ka më shumë gjasa të jetë produkt i traumës së fëmijërisë dhe abuzimit fizik ose emocional. Për shkak se sociopatia duket se është  mësuar më tepër sesa lindur, sociopatët janë të aftë të ndjenjë në rrethana të caktuara dhe me individë të caktuar, por jo edhe të tjerë.

Në fund të fundit, psikopatia është më e rrallë se sociopatia, dhe konsiderohet të jetë më e rrezikshmja nga çrregullimet e personalitetit antisocial.

Nuk është e habitshme që shumë vrasës serialë, përfshirë Ted Bundy, Dennis Rader (BTK) dhe John Wayne Gacy, kanë qenë psikopatë pa ndërgjegje. Në të vërtetë, vlerësohet se gati 50 për qind e të gjithë vrasësve serikë janë psikopatë./Arbresh.info/

Burimi: Psychology Today