Vrasja amerikane e gjeneralit të lartë iranian Qasem Soleimani dhe sulmi raketor hakmarrës i Iranit kanë shtuar frikën e një konflikti me implikime të gjëra.

Kush humbet ose përfiton nga kriza mund të ndryshojë me shpejtësi, në varësi të asaj që bëjnë SHBA dhe Irani tjetër.

Pra, kush janë fituesit dhe humbësit?

Iran

Megjithë humbjen e një figure të tillë të fuqishme ushtarake, Irani mund të ishte një përfitues afatshkurtër i vrasjes së Qasem Soleimani. Vdekja e gjeneralit dhe procesionet masive të funeralit që pasuan, kanë lejuar Teheranin të largojë vëmendjen e publikut nga një goditje e dhunshme e qeverisë ndaj protestave për rritjen e çmimeve të naftës në nëntor. Kjo situatë gjithashtu lejon Iranin që të demonstrojë aftësinë e tij për të mashtruar në një kohë krize, me elitën e tij politike të ndarë shumë keq.

Irani ka qenë nën presion ekonomik nga sanksionet e rinovuara të SHBA-ve, pas tërheqjes së Presidentit Trump nga marrëveshja bërthamore e vitit 2018.

Vitin e kaluar, situate u përshkallëzua pasi Irani rrëzoi një avion amerikan dhe ndaloi cisternat e transportit. Ai gjithashtu u akuzua për sponsorizimin e sulmeve raketore siç ishte sulmi i shtatorit në objektet e naftës Saudite, diçka që mohoi.

Irani tashmë i është kthyer hakmarrjes amerikane me një sulm raketash që synon trupat amerikane në Irak. Vendi mund të përfitojë nëse tërheq ndonjë hakmarrje të mëtejshme dhe në vend të kësaj vazhdon të luajë me ndjeshmërinë dhe ankthin e publikut.

Sidoqoftë, nëse vendi ndërmerr veprime të mëtejshme, ai nuk mund të shihet më si fitues.

Në varësi të vendit ku Irani kërkon të hakmerret më tej për vdekjen e Soleimanit, Teherani, një fuqi më e vogël ushtarake, mund të gjendej në një cikël veprimesh të dëmshme reagimi me SHBA-të.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Administrata e Trump mund të ketë arritur të tregojë aftësinë ushtarake të Iranit, ndërsa potencialisht rrit mundësinë e Presidentit për rizgjedhje në nëntor.

SHBA gjithashtu ka dërguar një mesazh forcash dhe solidariteti për aleatët si Izraeli dhe Arabia Saudite.

Por, nëse SHBA tërhiqet në një veprim ushtarak të mirëfilltë, kjo mund të çmimet e naftës, të çojë në humbje të mëtejshme të jetës amerikane dhe të ndezë një luftë tjetër rajonal të gjatë.

Kjo mund të ketë pasoja për shumë kombe të tjerë në Lindjen e Mesme dhe më gjerë.

Forcat Shiite në Irak

Në një afat të shkurtë, milicia Shia e mbështetur nga Irani në Irak, mund të përfitojë nga kriza aktuale.

Kjo milici dhe pjesa tjetër e vendosjes politike në Irak, po përdor vdekjen e Soleimanit për të rikthyer ndikimin e humbur dhe për të legjitimuar nevojën e tyre për të mbetur në vend.

Premtimi për të dëbuar trupat amerikane nga Iraku ka qenë prej kohësh një klithmë e fortë e këtyre grupeve dhe një lojë në duart e liderëve të tyre.

Kjo situatë, gjithashtu krijon një vakum sigurie për grupet terroriste si ISIS dhe Al-Qaeda, të cilat janë të gatshme të shfrytëzojnë situatën.

Izraeli

Irani dhe Izraeli kanë qenë prej kohësh në konflikt mbi interest e tyre në Lindjen e Mesme dhe dëshirën e Irait për të larguar shtetin hebre.

Nga këndvështrimi i Izraelit, shumë kërcënime vazhdojnë të mbesin. Këtu përfshihet mbështetja e Iranit për të kundërshtuar Izraelin, si grupi militant libanez Hezbollah dhe Presidenti sirian Bashar al-Assad.

Sidoqoftë, vdekja e Soleimanit tregon qëllimin në rritje të Amerikës për të kontrolluar Iranin.

Në Izrael ngjan që kjo situatë shihet si një hap pozitiv, nga e cila do të përfitojë në interest e saj të sigurisë kundër Iranit dhe grupeve që ai mbështet.

Protestuesit në Lindjen e Mesme

Kërcënimi i afërt i konfliktit do t’i japë qeverisë të Lindjes së Mesme një justrifikim për të frenuar të gjitha protestat në rajon.

Në veçanti, protestat e fundit në Irak, Liban dhe Iran mbi çështje të tilla si papunësia dhe korrupsioni do të përfshihen duke përdorur arsyetimin e sigurisë kombëtare.

Qeveritë madje mund të shkojnë një hap më tej dhe të përdorin krizën e shpejtë për të justifikuar goditjet ndaj aktivistëve politikë dhe për të vënë frenat në çdo përpjekje për reformën politike.

Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe

Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe (Emiratet e Bashkuara Arabe) janë në një pozitë të pasigurt.

Të dyja janë prekur nga sulmet e anijeve të vitit të kaluar në Hormuzit, dhe goditjet ndaj dy objekteve kryesore të naftës saudite, kryesisht mendohet se janë punë e Iranit ose forcave të mbështetur nga Irani. Vetë Irani mohoi çdo përfshirje.

Si përgjigje, Emiratet e Bashkuara Arabe u përpoqën të lehtësojnë situatën me Teheranin, ndërsa Arabia Saudite ka vazhduar të mbështesë presionin maksimal nga Uashingtoni.

Që nga vrasja e Soleimani, të dy vendet kanë bërë thirrje për qetësi dhe de-përshkallëzim, me ministrin saudit të mbrojtjes që udhëtoi në Uashington për bisedime me administratën Trump.

Por afërsia e tyre gjeografike me Iranin dhe historia e tyre e tensioneve i bën ata të prekshëm nga sulmi i mundshëm iranian.

Europa

Tashmë duke luftuar për të mbështetur marrëveshjen e brishtë bërthamore të Iranit, Europa mbetet në një siklet mes SHBA-ve dhe Iranit.

Mbretërisë së Bashkuar nuk iu dha paralajmërimi paraprak i sulmit të dronit nga Uashingtoni, duke sugjeruar tensione të vazhdueshme transatlantike ose të paktën mungesë komunikimi.

Në të njëjtën kohë, pasi kanë bashkëpunuar në luftën kundër IS, disa vende europiane me trupa në Irak ka të ngjarë të tërhiqen në zjarr atje, nëse Irani zgjedh një përgjigje ushtarake.

Vrasja e Soleimanit duhet të na kujtojë përfundimisht se çështjet e qeverisjes dhe stabilitetit rajonal që ndezën protestat e pranverës arabe pothuajse një dekadë më parë mbeten të pazgjidhura./BBC/ Përkthimi: arbresh.info/