Udhëheqësit e Kosovës dhe Shqipërisë duhet ta përqendrojnë vëmendjen tek lobimi në Washington, sepse vitet e fundit Serbia ka bërë hapa të mëdhenj në këtë drejtim, thotë Mark Gjonaj, anëtari i Këshillit Bashkiak të Nju Jorkut.

Në një intervistë për Zërin e Amerikës, ai tha se është përgjegjësi e të gjithë shqiptarëve që ta kujtojnë botën dhe aleatët e tyre për krimet që kanë bërë serbët në Kosovë.

Gjonaj është pjesë e një grupi të komunitetit shqiptaro-amerikan që këtë fundjavë shkon në Kosovë për të nderuar kontributin e batalionit “Atlantiku” në luftën e vitit 1999 si dhe për të rritur ndërgjegjësimin për të zhdukurit dhe viktimat e dhunës seksuale.

Zëri i Amerikës: Zoti Gjonaj, këtë fundjavë ju shkoni në Kosovë me një grup të komunitetit shqiptaro-amerikan për të kujtuar rolin e batalionit “Atlantiku” që luftoi në luftën e vitit 1999. Çfarë mesazhi do të dërgoni në Kosovë?

Mark Gjonaj: Së pari duhet të kujtojmë se njëzet vjet më parë, miku ynë Shtetet e Bashkuara të Amerikës me aleatët e saj kontribuuan në dhënien fund të krimeve të luftës në Kosovë, që ishte një krizë e vërtetë humanitare. Mesazhi që do të dërgojmë është i dyfishtë, nderimi i aleatëve që ndihmuan njerëzit tanë në momentet tona më të errëta dhe nderimi i komunitetit shqiptaro-amerikan, batalionit tonë “Atlantiku”, veçanërisht ato gra dhe burra që bënë sakrificën më të madhe, duke shkuar në vendin amë për të luftuar për liri dhe për njerëzit e Kosovës.

Zëri i Amerikës: Zoti Gjonaj, njëzet vjet pas mbarimit të luftës në Kosovë, 1696 njerëz ende figurojnë të zhdukur. Sipas mendimit tuaj, çfarë duhet bërë ndryshe në përpjekjet për gjetjen e tyre?

Mark Gjonaj: Së pari duhet të sqarojmë atë që ka ndodhur. Pavarësia e Kosovës u pagua me gjak, djersë dhe lot. Afër 14 mijë njerëz u vranë, 1696 ende të zhdukur, 20 mijë gra të dhunuara, 800 mijë njerëz u larguan me forcë nga vendi i tyre, dhe mbi 100 mijë shtëpi u shkatërruan. Këtu nuk ka asgjë të re. Shqiptarët ishin objekt i masakrave për shumë shekuj. Në dimrin e vitit 1878-1879, kur 35 mijë shqiptarë u vranë, gjatë luftës ballkanike të viteve 1912-1913, 120 mijë shqiptarë u vranë, në masakrën e Tivarit 5 mijë shqiptarë u vranë, dhe kishim luftën me të fundit në Kosovë. Dhimbja e tyre ende po ndihet edhe sot. Kemi familje që kanë humbur të dashurit e tyre , të cilët çdo ditë përballen me humbjen e anëtarëve të familjeve të tyre, të vrarë nga dora e armikut tonë, në këtë rast Serbisë. Duhet t’ia kujtojmë vetes se askush nuk është përgjigjur për krimet e luftës dhe masakrat deri më sot. Kemi 1696 njerëz që ende janë të zhdukur. Duhet ushtruar trysni ndaj Serbisë për këtë çështje, dhe ne duhet të ngrejmë zërin që të ketë përgjegjësi për krimet dhe masakrat që janë bërë në Kosovë. Ne gjithashtu duhet të vazhdojmë kërkimet për gjetjen e trupave të të dashurve tanë. Kjo dhimbje po bën jehonë në mbarë Kosovën dhe në mbarë komunitetin shqiptar sot. Ne kemi nevojë për një ripërqëndrim të vëmendjes në krimet e vërteta. Sot Serbia, agresori i vërtetë, është bërë viktimë dhe viktimat janë bërë agresorë. Kjo është për të ardhur keq. Udhëheqësit tanë duhet ripërqëndrojnë vëmendjen tek lobimi në Washington dhe në komunitetin ndërkombëtar për t’ua kujtuar atyre çmimin që është paguar gjatë kësaj lufte. Serbia po shpenzon 30 milionë dollarë në vit për lobizëm vetëm në Washington. Ka ardhur koha që komuniteti shqiptaro-amerikan të bashkohet përkrah Kosovës dhe të Shqipërisë për t’u ripërqëndruar tek çështjet reale. Këto pyetje duhet të marrin një përgjigje dhe kriminelët e luftës duhet të japin llogari për krimet që kanë bërë.

Zëri i Amerikës: Zoti Gjonaj, komuniteti shqiptaro-amerikan ka dalur me një projekt për vendosjen e shumë flamujve të zinj me shqiponjën e kuqe në autostradën që lidh Shqipërinë me Kosovën, për të kujtuar të zhdukurit dhe të rënët e luftës së vitit 1999. Si doli kjo ide dhe a ka një mbështetje të madhe për të nga njerëzit në Kosovë?

Mark Gjonaj: Së pari unë dua të falënderoj komunitetin shqiptaro-amerikan për bujarinë e tyre për ta bërë të mundur këtë projekt. Qëllimi është që të kemi një flamur për çdo viktimë të luftës në Kosovë në autostradën që lidh Tiranën me Prishtinën. Në mesin e tyre do të jenë 1696 simbole të zeza. Do të jenë flamuj të zinj me shqiponjë të kuqe dhe më emrat e viktimave dhe personave të zhdukur. Mbishkrimi “Për Viktimat dhe të Zhdukurit” në simbolin e këtyre flamujve është për të na kujtuar ne dhe këto familje që kanë patur humbje të tmerrshme se ne nuk e kemi harruar këtë. Kjo po bëhet për t’ia kujtuar popullit shqiptar koston e luftës dhe shpresojmë që të ripërqëndrojmë vëmendjen tek çështjet me përparësi. Duhet t’ia kujtojmë komunitetit ndërkombëtar se Kosova kurrë nuk e ka lënë tryezën e negociatave, por është Serbia ajo që është larguar nga negociatat dhe ka përdorur një tarifë të thjeshtë që nuk ka asnjë ndikim në ekonominë e tyre, ndërsa Serbia nuk u përgjigjet pyetjeve se ku janë kriminelët që kanë kryer krime në Kosovë.

Zëri i Amerikës: Pasojat e luftës së vitit 1999 ende po rëndojnë mbi njerëzit e Kosovës. Forcat serbe, përveç pushkëve dhe tankeve, përdorën edhe dhunën seksuale si një armë kundër popullatës shqiptare. A mendoni se është bërë mjaft nga komuniteti ndërkombëtar dhe autoritetet vendase për të trajtuar këtë lloj krimi?

Mark Gjonaj: Së pari, qeveria e Kosovës nuk ka bërë mjaft për të njohur këto viktima. Njëzet mijë gra janë përdhunuar. Shumica e atyre që kanë marrë guximin të flasin për këtë krim ndjehen të turpëruara për shkak të qeverisë dhe janë heshtur nga qeveria jonë. Këto gra nuk kanë patur një përmbyllje të këtij kapitulli të rëndë të jetës së tyre, pra që këta kriminelë të nxirreshin para drejtësisë. Kështu që ne jemi të angazhuar në një program për rritjen e ndërgjegjësimit, jo vetëm të bëhemi një zë për këto gra, por që t’ua kujtojmë të gjithëve krimet e luftës që janë bërë. Ne kemi hedhur idenë për mbledhjen e 20 mijë vathëve që do të simbolizonin gratë e përdhunuara dhe do të vendoseshin në një objekt të caktuar. Ne shpresojmë që të rinjtë do t’i bashkohen kësaj nisme për t’ia kujtuar botës krimet e luftës në Kosovës dhe tragjeditë me të cilat këto gra ndeshen. Shumica e këtyre grave thonë se më mirë do të ishte të vriteshin se sa t’i mbijetonin përdhunimit, padrejtësive dhe të bëheshin me turp nga njerëzit e tyre.

Zëri i Amerikës: Zoti Gjonaj, komuniteti shqiptaro-amerikan ka ndihmuar Kosovën në shumë aspekte. A jeni të kënaqur me rezultatet e kësaj ndihme?

Mark Gjonaj: Ne duhet të vazhdojmë të bëjmë më shumë. Komuniteti shqiptaro-amerikan nuk e ka harruar atdheun ose detyrimin ndaj tij. Ne e dimë se ai shpesh është përmendur për punën që ka bërë për pavarësinë e Kosovës. Pa ndihmën e komunitetit shqiptaro-amerikan, Kosova nuk do të ishte shteti i lirë që është sot. Kjo, për shkak të energjisë dhe përpjekjeve të bashkuar që ne kemi bërë, jo vetëm nga ky komunitet por edhe nga udhëheqësit botërorë. Ne duhet të vazhdojmë të përqendrohemi tek e ardhmja, por gjithashtu duhet të kërkojmë llogari nga udhëheqësit tanë për t’u siguruar që ata vazhdojnë të jenë të përqendruara nga çështjet që ndodhen para nesh. Ne e dimë se mund të arrijmë gjëra të mrekullueshme kur punojnë së bashku, kur jemi të bashkuar me një mesazh, me një fokus. Sot ndodhemi në këtë pikë si komunitet. Kemi humbur shumë në 20 vitet e fundit, kemi humbur përqendrimin tonë. Shumë nga aleatët dhe miqtë tanë të cilët ende na mbështesin duhet të kujtohen prej nesh për arsyen pse na ndihmuan. Dhe kjo është një përgjegjësi e të gjithë shqiptarëve kudo që janë, por më tepër e dy qeverive dhe udhëheqësve tanë të të gjitha fushave.

Zëri i Amerikës: Menjëherë pas mbarimit të luftës, shqiptarët u kthyen në shtëpitë e tyre në Kosovë, megjithatë sot ne po shohim largimin e një numri të madh njerëzish. Sipas mendimit tuaj, çfarë po ndodh, çfarë po i shtyn njerëzit të largohen nga vendi?

Mark Gjonaj: Është e vështirë, veçanërisht për të rinjtë, kur nuk shohin një të ardhme të ndritur dhe përparim ekonomik. Njerëzit e Kosovës ende po vuajnë. Ata nuk kanë qenë në gjendje të ndërtojnë një bazë të fortë për rritje ekonomike. Gjendja jo e mirë ekonomike është një nga arsyet pse njerëzit largohen. Qeveria nuk ka bërë mjaft për ta stabilizuar rajonin. Një nga problemet që kemi është mungesa e balancës tregtare mes Kosovës dhe Serbisë. Kosova importon shumë nga Serbia, dhe eksporton shumë pak. Kjo çështje duhet të trajtohet dhe të ketë një balancë dhe reciprocitet në shkëmbimet tregtare të Kosovës me Serbinë.

Zëri i Amerikës: Zoti Gjonaj, Kosova ende po përballet me një sfidë të madhe, ngërçin në dialogun me Serbinë dhe reagimin ndaj tarifës 100 për qind të vendosur ndaj mallrave serbe. Shumë analistë thonë se vendosja e tarifës ka ndikuar negativisht në marrëdhëniet e Kosovës me aleatët e saj perëndimorë. Si e shihni ju këtë?

Mark Gjonaj: Kemi të bëjmë me Serbinë, e cila po shpenzon dhjetëra miliona dollarë për lobizëm në Washington dhe po bën hapa të mëdhenj në këtë drejtim. Është një padrejtësi e madhe ndaj Kosovës për tregtinë. Produktet e Kosovës nuk mund të hyjnë në Serbi. Kamionët tanë ndalen në kufi dhe nuk mund të futen në Serbi me targat e Kosovës. Padrejtësia po u ndodh shqiptarëve të Kosovës. Kosova është një vend i pavarur dhe duhet të lejohet të veprojë për interesat e saj më të mira. U bëj thirrje shqiptarëve të Kosovës që të bojkotojnë të gjitha produktet serbe derisa Serbia të kthehet në tavolinë e bisedimeve me vullnetin për të ndjekur penalisht të gjithë kriminelët e luftës.