Jadranka nga Mitrovica e Veriut druan se nuk do të mund ta marrë më pensionin në Kosovë, por se do t’i duhet të shkojë çdo muaj në Rashkë – qytet kufitar në Serbi.

“Nuk e di se kush është fajtor, por të bëhet një gjë e tillë… nuk e di, nuk kam fjalë”, thotë kjo banore e veriut të Kosovës, e cila pensionin e merr në dinarë nga buxheti i Serbisë.

Më 17 janar, Banka Qendrore e Kosovës (BQK) njoftoi se nga 1 shkurti, valutë e vetme për pagesat me para të gatshme në Kosovë, do të jetë euroja.

Por, kjo ngre pyetjen se si do të paguhen rrogat e punonjësve në institucionet serbe në Kosovë, që ndahen nga buxheti i Serbisë, pastaj pensionet, shtesat e fëmijëve apo asistenca sociale.

Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve në Kosovë – tha se heqja e dinarit do të thotë “dëbim i serbëve pa përdorimin e armëve”.

“Pas të gjitha formave të dhunës institucionale që u përdorën kundër popullit serb nga regjimi autoritar i [kryeministrit të Kosovës, Albin] Kurti dhe pasi nuk arriti t’i dëbojë të gjithë serbët nga Kosova, ai tani vendosi që ta ndalojë dinarin në Kosovë dhe kështu ta kërcënojë drejtpërdrejt mbijetesën fizike të popullit serb”, tha Lista Serbe në reagim.

Sipas zëvendëskryeministrit të Kosovës, Besnik Bislimi, rëndësia e veçantë e rregullores së BQK-së qëndron te përcaktimi i valutës që lejohet të përdoret në të gjitha transaksionet bankare e jobankare në Kosovë, e që në këtë rast është euroja.

“Secili prej qytetarëve të Republikës së Kosovës që ka vepruar në kundërshtim me këtë, ka qenë në vazhdimësi në anën e shkelësit të ligjit”, shkroi Bislimi në Facebook.

Ai tha se rregullorja e BQK-së “nuk është produkt i negociatave politike në Bruksel” dhe si e tillë “nuk ka se si të ketë ndikim në mbarëvajtjen” e procesit të normalizimit të raporteve mes Kosovës e Serbisë.

“Transparenca në import të valutave të huaja, konvertimi i tyre në euro dhe transferi te përfituesit finalë nuk ka asnjë mundësi të ndikojnë as në mbarëvajtjen e furnizimeve të përfituesve eventualë, e as në zvogëlimin e fuqisë blerëse të tyre”, sipas Bislimit.

“Insistimi që, edhe më tej, transferi i parave përtej kufirit shtetëror të bëhet dhe tolerohet në mënyrë klandestine, me thasë e vetura individuale, e pastaj të shpërndahet përmes zyrave të paregjistruara e të palicencuara, jo vetëm që ngjason në ide të shekullit të 19-të, por edhe synon mbajtjen e qytetarëve përfitues në ilegalitet dhe varësi konstante nga të njëjtët sekserë”, tha zëvendëskryeministri kosovar.

Deri më tani, dinari – monedha zyrtare e Serbisë – ka mundur të përdoret në objektet tregtare në të gjitha zonat me shumicë serbe në Kosovë.

Për Mirjanën, pensioniste nga Mitrovica e Veriut, lajmi se nuk do të mund të përdoret më, është “i tmerrshëm” dhe “një formë tjetër presioni”.

Në rregulloren e BQK-së thuhet se importi dhe eksporti i kartëmonedhave dhe monedhave metalike euro dhe i valutave të tjera në Kosovë, do të jenë e drejtë ekskluzive e saj.

Deri më tani, dinarët kanë hyrë nga Serbia në Kosovë përmes Bankës Popullore të Serbisë, e cila ka një kasafortë në Leposaviq – komunë me shumicë serbe në veri të Kosovës. Ato para, pastaj, i ka transportuar kompania për transport të parave “Henderson”.

Rregullorja e BQK-së, gjithashtu, thekson se valutat tjera, që nuk janë euro, mund të përdoren në Kosovë vetëm si vlerë që ruhet në formë fizike ose në llogaritë bankare të valutave që nuk janë euro. Me to mund të kryhen edhe pagesa ndërkombëtare në valuta të ndryshme nga euroja.

“Këmbimi i valutës në Republikën e Kosovës mund të bëhet vetëm përmes institucioneve që janë të licencuara nga Banka Qendrore e Kosovës dhe që e ofrojnë këtë shërbim”, thuhet në rregullore.

Deri më tani, dinarët në Kosovë i kanë përdorur Kursimorja e Postës e Serbisë, Banka Komerciale NLB dhe ndërmarrja publike Posta e Serbisë.

Millivoja nga Mitrovica e Veriut nuk ka llogari në ndonjë bankë të Kosovës dhe njoftimin se dinari do të hiqet e konsideron si “katastrofik”.

“Shteti [i Serbisë] duhet të ndërmarrë diçka urgjentisht. Dhe ky është fundi i rrëfimit”, thotë ai.

Edhe bashkëqytetari i tij, Gorani, e ka marrë rrogën në dinarë deri më tash. Ai thotë se Kosova dhe Serbia duhet ta gjejnë një zgjidhje, në mënyrë që njerëzit e thjeshtë të mos i vuajnë pasojat.

“Na është bërë e qartë gjithçka që nga momenti kur Banka Komerciale ka ndërprerë punën. Me sa dimë dhe me sa jemi të informuar, ajo nuk ka pasur licencë për qarkullim të dinarëve. Këtë e kemi pasur të qartë prej kohësh. Se lojë e kujt është, nuk e di”, thotë Gorani.

Në fund të dhjetorit të vitit të kaluar, klientët e Bankës Komerciale të Serbisë, NLB, janë njoftuar se llogaritë e tyre do të barten në një nga qytetet e Serbisë, për shkak të mbylljes së degëve të saj në Kosovë./rel