Industria bankare vlerësohet të jetë sektori më fitimprurës në Kosovë. Dhjetë bankat komerciale që operojnë në treg, tetë nga to më kapital të huaj dhe sipas ekspertëve për çështje financiare, kanë gjetur treg të përshtatshëm duke mbajtur nivel të lartë të fitimit.

Sipas të dhënave të Bankës Qendrore të Republikës se Kosovës vlera e fitimit të bankave për vitin 2018 ka arritur në 88 milionë euro. Të hyrat nga interesi për kredikanë shënuar rritje dhe ishin ndër faktorët kryesorë të rritjes së profitit, krahas të hyrave nga tarifat dhe komisionet.

Flamur Keqa, ekspert për çështje financiare, në një bisedë për Radion Evropa e Lirë, thotë se në mungesë të parave të gatshme, qytetarët dhe bizneset detyrohen të shfrytëzojnë kredi me kamata të larta të interesit, çka automatikisht ndikon në rritjen e profitit të bankave. Kurse vlera e kredive joperformuese në bankat komerciale është më e ulëta në rajon.

Fitimi i madh i bankave private në Kosovë sigurohet edhe nga dallimi i madh në mes normave të interesit dhe depozitave.

”Përveç kredive, edhe shërbimet të cilat i ofrojnë bankat konsumatorëve në Kosovë janë shërbime me çmime jashtëzakonisht të larta dhe të favorshme për bankat. Pra, të gjitha këto kanë determinuar që bankat komerciale të jenë bizneset më fitimprurëse në Kosovë në këto 20 vjet”, tha Keqa.

Norma mesatare e interesit për kredi në bankat komerciale është 6.3 për qind, kurse norma e interesit për depozita është 1.2 për qind. Vlera e kredive në këto institucione ka arritur në rreth 3 miliardë euro, ndërsa vlera e depozitave (kursimeve) në rreth 3.5 miliardë euro.

Sa janë të sigurta paratë e depozituara nëpër banka?

Eksperti tjetër për çështje financiare, Hekuran Murati, thotë se me gjithë faktin se bankat komerciale në Kosovë, viteve të fundit kanë ulur normat e interesit për kredi, ato kanë shtrenjtuar çmimin e tarifave për klientët e tyre, duke shtuar se ky veprim ka mbajtur stabil fitimin e tyre.

Reflektimi tjetër që ka ndodhur në fitimin e bankave, sipas tij, është se bankat kanë mbyllur disa sportele dhe kanë vendosur aparate elektronike për kryerjen e shërbimeve.

“Shumë banka kanë mbyllur disa degë dhe kjo ka reflektuar në uljen e kostos. Po në të njëjtën kohë ka pasur ulje të kamatave të depozitave që ajo po ashtu ka reflektuar në uljen e normës së interesit. Mirëpo diferencën në mes kredive dhe depozitave e kanë mbajtur njëjtë. Në të njëjtën kohë, bankat janë bërë më efiçiente, kjo ka ndikuar që të rritet profitabiliteti”, tha Murati për Radion Evropa e Lirë.

Disa banka komerciale në Kosovë, para disa vitesh, kanë mbyllur disa sportele dhe kanë vendosur aparate elektronike për kryerjen e shërbimeve. Kjo sipas zyrtarëve të bankave, ka ndodhur për shkak të zvogëlimit të përdorimit të parasë se gatshme dhe që klientët mos të presin në radhë para sporteleve.

Tashmë bankat po kërkojnë nga klientët që shumë shërbime t’i kryejnë vetë në bankomate si dhe me e-banking.

Kurse Flamur Keqa thotë se me mbylljen e degëve, zvogëlohet edhe numri i të punësuarve në këto institucione, që ndikon në ulje të shpenzimeve për bankat.

“Reduktimi i numrit të punëtorëve do të ndikojë automatikisht në fitime më të mëdha për bankat. Ndoshta jo në periudhë të shkurtër kohore sepse bankat duhet të investojnë në digjitalizimin e sistemeve të tyre, mirëpo në afat të mesëm dhe afat të gjatë me siguri se kjo ndikon në fitime shtesë për bankat”, tha Keqa.

Zvogëlimi i numrit të punëtorëve dhe njësive (degëve) të bankave vërehet edhe në raportet e Bankës Qendrore të Republikës se Kosovës.

Në raportin e quajtur “Informata mujore të BQK-së”, thuhet se në 10 bankat komerciale në qershor të këtij viti janë të punësuar 3299 punëtorë në 217 njësi, kurse në vitin 2015 kanë qenë të punësuar 3548 punëtorë në 266 njësi. Në një llogaritje të thjeshtë i bie që për katër vjet janë larguar 249 punëtorë, ndërkaq janë mbyllur 49 degë në rajone të ndryshme të Kosovës.