Shpikjet shkencore kanë qenë përplot me histori interesante përgjatë historisë, duke përfshirë ëndrrat profetike të ngjashme me mistikën.

Këto ëndrra profetike duket se kanë një lidhje të thellë me problemin shkencorë në fjalë, derisa ëndrra të kthehet në hipotezë, e cila më pas kthehet në një zbulim të madh.

1. Zbulimi i metodës shkencore

Madje edhe zbulimi i metodës shkencore është udhëhequr nga ëndrrat. Rene Descartes pa një sërë ëndrrash në 10 Nëntor të vitit 1619. Ai thotë se iu shfaq Engjëlli i së Vërtetës në gjumë në fraksion të sekondës, i cili nxori në pah sekretin që do të hedhë bazat e një metode të re të të kuptuarit dhe e një shkence të re dhe mahnitëse. Ëndrra që ai pa atë ditë shërbeu si bazë për shkencën moderne.

Rene Descartes ndërtoi një pjesë të mirë të strukturës së metodës moderne shkencore. Ai e shkroi metodën e tij dhe kështu u bë i famshëm në lidhje me dyshimin dhe skepticizmin – që duhet dyshuar në çdo gjë, derisa të provohet.

Katër idetë kryesore të progresit shkencorë të tij ishin:

Asnjëherë mos prano diçka si të vërtetë derisa të shuhen të gjitha arsyet e dyshimit.

Ndaji problemet në sa më shumë pjesëza të jetë e mundur për të gjetur një zgjidhje të përshatshme.

Mendimet duhet të vendosen në rend, duke filluar nga më i thjeshti, më pas pak nga pak, hap pas hapi tek njohurtë më komplekse. Bëje renditjen kaq të kompletuar, dhe rishqyrtimin kaq të përgjithshëm, sa që asgjë të mos harrohet.

2. Ëndrra misterioze e spirales së dyfishtë

Një tjetër shembull i famshëm është zbulimi i spirales së dyfishtë në strukturën e molekulës së ADN-së. John Watson pa një ëndërr të spirales së ndërlidhur në formën e shkallëve.

Propozimi mori jetë kur Crick dhe Watson kishin vështirësi në izolimin e molekulës së ADN-së. Prezantimi grafik i molekukës ishte i realizueshëm dhe çoi tek zbulimi shumë i kërkuar i Kodit të Jetës.

4. Ëndrra që rizbulojë matematikën

Një tjetër shembull është ëndrra e matematicientit indian Srinivasa Ramanujan. Besonte tek panteoni i zotëve indu. Pasi pa vizione natën nga Namagiri, një perëndeshë indu, Ramanujan pa dorëshkrime që përmbanin ekuacione matematikore që janë shumë larg kuptimit njerëzorë. Kur u zgjua nga ëndërra, shkroi disa aspekte komplekse matematikore që pa nga Namagiri.

Kjo përshkruhet nga ai vetë: “Ndërsa isha duke fjetur, përjetova një përvojë të pazakontë. Ishte një ekran i kuq i formuar nga gjak që rrjedh, siç dukej. Isha duke vëzhguar. Befasisht një dorë nisi të shkruaj në ekran. U fokusova. Dora shkruajti një numër të integraleve eliptike. Kjo u fiksua në mendjen time. Sapo u zgjova, nisa t’i shkruaj.”

5. Ëndrra që ndryshojë përgjithmonë kiminë

Dmitri Mendelejev parashikojë një mënyrë logjike për të organizuar tabelën e elementeve kimikë të kohës. Idea ishte prej muajsh në kokën e tij. Në vitin 1869 ai shkroi emërtimet e elementeve në letra – një element në secilën letër. Më pas shkroi vetitë e secilit element në një letër të tijën.

Megjithëse nuk mund të gjente një model, ai kuptoi që pesha atomike ishte shumë e rëndësishme në njëfarë mënyre. Më pas ai ndjeu që ishte pranë zbulimit të diçkaje të rëndësishme. Ai organizojë letrat në mënyra të ndryshme derisa nisi të flerë mbi tavolinën e punës. Kur u zgjua, gjeti që subkoshienca e tij e udhëhoqi atë në një zbulim të madh shkencorë! Mënyra bashkëkohore dhe logjike e rregullimit të elementeve.

Ai shkruajti: “Në një ëndërr pashë tabelën e të gjithë elementeve të vendosura në një vend siç e kërkoja. Sapo u zgjova, e shkruajta menjëherë në një copë letër.