Një qytet i humbur është një qytet që shndërrohet në  i pabanuar dhe vendndodhja e tij është harruar. Kërkimi për qytetet e tilla të humbura ka ngacmuar  kuriozitetin e  eksploruesve dhe aventurierëve që nga shekulli i 15-të dhe çuan në zhvillimin e arkeologjisë!

Një qytet i humbur nuk duhet të ngatërrohet me qytetet fantazmë – te cilat jane  qytete  që janë braktisur kohët e fundit për shkak të rrethanave të ndryshme dhe vendndodhja e tyre është e njohur.

Machu Picchu – Peru

Machu Picchu, i njohur edhe si “Qyteti i humbur i Inkasve” është vendi më i famshëm Inca në botë. Është një vend i shekullit të 15-të i vendosur në një mal 2430 metra mbi nivelin e detit, rreth 80 km në veriperëndim të Cusco. Shumica e arkeologëve besojnë se Machu Picchu është ndërtuar si një pasuri për perandorin Inkas Pachacuti. Machu Picchu është vendi me tërheqes  dhe  me i vizitueshem per turistet  në Peru.

Angkor- Kamboxhia

Angkor ishte një qytet i begatë nga  shekulli i 9-te deri në shekullin e 15-te  dhe ne te gjendet  Angkor Wat – monumenti më i madh fetar në botë. Në shekullin e 15-të qyteti filloi renien e tij  dhe u pushtua dhe u plaçkit. Qyteti ishte pothuajse tërësisht i braktisur dhe i harruar, por tempulli i ndërtuar nga Mbreti Khmer Suryavarman 2, si tempulli i tij shtetëror dhe më vonë mauzoleumi mbijetoi dhe sot Angkor Wat është monumenti më i famshëm dhe vendi më i vizituar në Kamboxhia. Ai është bërë simbol i vendit dhe shfaqet në flamurin e saj kombëtar

Pompei – Itali

Historia e Pompeit është ndoshta historia më e famshme në këtë listë qytetesh te zhdukura. Në vitin 79 AD mali Vesuvius shpërtheu. Vesuvius, ende sot një nga vullkanet më aktive në botë, varroste qytetet e Herculaneum dhe Pompeit. Banorët e qyteteve ikën ose u varrosën bashke dhe ne qytetet qe u zhduken dhe u harruan gjatë viteve. Në shekullin e 18-të ata u rizbuluan gjatë gërmimeve, dhe sot Pompei po lulëzon si një tërheqje turistësh, duke ofruar një vështrim të shkurtër në të kaluarën, në një qytet që ngriu ne  kohë gati 2.000 vjet më parë

Petra – Jordania

Petra ishte kryeqyteti i lashtë i mbretërisë Nabatean. Një qytet i gdhendur në gur, në anën e Wadi Musa. Qyteti ishte themeluar ndoshta në fillim të vitit 312 p.e.s dhe lulëzoi për një kohë të gjatë, pasi ishte një kryqëzim i rëndësishëm për rrugët e mëndafshit dhe të aromave që lidhnin Lindjen dhe Perëndimin. Qyteti filloi renien dhe u braktis në fund në shekullin e 6, pasi një sërë tërmetesh shkatërruan furnizimin me ujë. Qyteti i rëndësishëm dhe i bukur u harrua përfundimisht. Ai u zbulua në botën perëndimore vetëm në 1812.

Tikal – Guatemala

Tikal ishte një qytet i lashtë i qytetërimit Maya, që ndodhej në pyjet tropikale në Guatemalë. Qyteti lulëzoi si kryeqyteti i një mbretërie të fuqishme derisa u pushtua nga Teotihuacani në shekullin e 4 pas Krishtit. Pasi u pushtua, gradualisht u rrënua derisa përfundimisht u braktis në fund të shekullit të 10-të. Sot, qyteti është një nga vendet më të mëdha arkeologjike të qytetërimit Maya dhe është i njohur për shumë tempuj në formë piramidale, duke përfshirë Tempullin e Jaguarit të Madh – një nga piramidat më të shquara në botë.

Teotihuacan – Mexico

Teotihuacan është një vend arkeologjik pranë qytetit të Meksikës. Qyteti është i mbushur me piramida dhe është rreth 20 kilometra katrorë (8 kilometra katrorë). Ishte një qendër e madhe urbane dhe shtëpi me ndoshta 100,000 njerëz. Qyteti u shkatërrua dhe u braktis rreth 1400 vjet më parë. Shekuj pasi u harrua, qyteti u pushtua nga Azteket. Emri modern u dha nga populli Aztec dhe kuptimi është “vendi ku u krijuan zotat”. Është e paqartë se  cilët ishin ndërtuesit fillestar të qytetit misterioz. Teotihuacan është gjithashtu shtëpia e Piramidës së Diellit – një nga piramidat më të mahnitshme në botë.

Tiwanaku – Bolivi

E vendosur pranë liqenit Titicaca në Bolivi, Tiwanaku ishte një fuqi e rëndësishme rajonale në Andet jugore midis shekullit të 7 dhe shekullit të 9-të. Mendohet  të ketë ndermjet 15,000 dhe 30,000 banorë ose më shumë. Rreth vitit 1000 pas Krishtit, ndryshimi klimatik pengoi Tiwanakun të vazhdonte prodhimin e ushqimit, duke shkaktuar rënien dhe braktisjen e qytetit.

Palenque – Mexico

E vendosur në Meksikën jugore të sotme, Palenka ishte një qytet Maya që lulëzoi gjatë shekullit të 7-të. Palenka u rrenua gjatë shekullit të 8-të, duke u zhytur plotësisht nga xhungla e trashë dhe e harruar nga koha. Interesi në këtë vend u ngrit përsëri gjatë shekullit të 19-të, dhe më vonë qyteti u gërmua dhe restauruar dhe tani është një vend i njohur arkeologjik i vizituar nga shumë turistë çdo vit.

Troja –  Turqi  Për shekuj Troja konsiderohej të ishte vetëm një legjendë, një qytet që kurrë nuk ekzistonte ne te vërtete jashtë poezive të Homerit, dhe sidomos Iliades, ku përmendet si pjesë e Luftës së Trojës. Legjenda doli të jetë e vërtetë vetëm në vitet 1860, kur u gërmua në Anatolia veriperëndimore. Tani e dimë se qyteti ishte shkatërruar dhe rindërtuar vazhdimisht, dhe me ngadalë u rrenua derisa  u braktis me në fund gjatë epokës bizantine.

Atlantida

Ndryshe nga pjesa tjetër e qyteteve në këtë listë, Atlantis nuk u gjet kurrë dhe historianët pothuajse unanimisht pajtohen se kurrë nuk ka ekzistuar. Atlantida u përmend në një alegori mbi  kombet në veprat e Platonit, dhe në këtë alegori, Atlantida  përfundimisht zhytet  në Oqeanin Atlantik. Pavarësisht nga fakti se shumica janë dakord se qyteti kurrë nuk ka ekzistuar, disa njerëz ende kërkojnë mbetjet e qytetit më të famshëm të humbur në histori, që sipas Platonit ndodhet “përtej shtyllave të Herkulit”. Ka shumë hipoteza lidhur me vendndodhjen e Atlantidës, nga ishujt në Mesdhe, ishulli në Evropën Veriore, madje edhe Antarktida  përmendet si një vend i mundshëm.