Ne po krijojmë një zgjedhje krejtësisht të rreme mbi Ukrainën, e cila, nëse ndiqet, mund të minojë në mënyrë të panevojshme unitetin evropian. Javën e kaluar një sondazh për Këshillin Europian për Marrëdhëniet me Jashtë tregoi se janë shfaqur dy kampe në opinion publik: një kamp më i madh paqeje (35%) që dëshiron të shkurtojë dhe të funksionojë tani, dhe një kamp më i vogël drejtësie (25%) që dëshiron të shtyjë përpara luftën deri në fitore.

Në fakt, nëse shikoni në detaje, janë tre grupe, ku grupi më i madh i vetëm (43%) ka zgjedhur paqen dhe drejtësinë.

Kjo ndarje mes paqes dhe drejtësisë reflektohet edhe në polemika publike.

Në një ekstrem është Henry Kissinger, i cili argumenton në Davos se Ukraina duhet të lëshojë territorin tani për të siguruar një armëpushim dhe duke na paralajmëruar që të shmangim poshtërimin e Vladimir Putinit. Nuk është për t’u habitur që kjo shkaktoi një reagim të mprehtë nga ata që theksojnë saktë se Putini nuk tregon asnjë shenjë të gatishmërisë për të negociuar seriozisht ose për t’iu përgjigjur lëshimeve.

Me shumë gjasa, një shtrëngim parandalues ​​jo vetëm që do të dështonte të siguronte një paqe të qëndrueshme, por gjithashtu do të linte Putinin në një pozicion për t’u kthyer dhe për të kapur sa më shumë territor.

Në ekstremin tjetër, mbështetësit e pasionuar të Ukrainës si Anne Applebaum dhe Timothy Snyder besojnë se të gjitha negociatat janë “zbutje” dhe se Ukraina duhet të mbështetet kundër Rusisë derisa të arrihet fitorja totale.

Në mënyrë të përshtatshme, ata kurrë nuk përcaktojnë se çfarë është fitorja.

A po e kthen Rusinë në linjat e 23 shkurtit? Apo fare jashtë territorit të Ukrainës? A duhet Ukraina të vazhdojë të luftojë derisa forcat e armatosura ruse të jenë të paaftë përgjithmonë dhe Putini të rrëzohet?

Në këtë debat duket që askush nuk ka nxjerrë mësimet e historisë.

Ju mund t’i vendosni kushte një vendi vetëm nëse e pushtoni dhe pushtoni atë, siç bënë aleatët në Gjermani në 1945. Përndryshe, edhe “fituesit” duhet të negociojnë, si në Versajë në 1919. Dhe meqenëse askush nuk po propozon që Ukraina të pushtojë Rusinë , Volodymyr Zelenskiy ka të drejtë që pohon se kjo luftë do të duhet të përfundojë me një zgjidhje të negociuar.

Rusia do të vazhdojë të ekzistojë si fqinjë i Ukrainës dhe do të ketë ende forca edhe më të mëdha. Do të ketë një paqe të qëndrueshme vetëm nëse nuk e lëmë Rusinë të ushqehet me një ankesë, të izoluar dhe duke pritur për mundësinë e radhës për të pushtuar.

Gjithmonë, në zgjidhjen mes një konflikti mes paqes dhe drejtësisë ka tension.

Nëse presidenti Santos Calderón i Kolumbisë do t’u kishte thënë drejtuesve të Farc në 2012 se ai donte paqe, por ata do të duhej të burgosen për 30 vjet, është një bast i drejtë që ata nuk do të ishin të interesuar për të negociuar. Njëlloj do të ishte gabim të pranohej një amnisti e plotë pas 50 vitesh luftë, duke i lënë viktimat pa fituar asgjë. Në vend të kësaj, Santos ngriti një sistem të drejtësisë tranzicionale për të arritur një ekuilibër midis paqes dhe drejtësisë, për t’u dhënë viktimave të kaluara mbylljen që meritonin, duke u siguruar që të mos kishte viktima të reja në të ardhmen. Do të duhet të ketë të njëjtin ekuilibër mes paqes dhe drejtësisë në Ukrainë.

Në thelb, ky debat largon nga vëmendja faktin thelbësor se luftimet i bëjnë ukrainasit, dhe jo ne. Ne mund të kishim dalë në mbrojtjen e tyre siç bëmë për Poloninë në vitin 1939 (shumë vonë), në Kuvajt në 1991 ose në Kosovë në 1999.

Por, ne nuk e bëmë.

Prandaj vetëm ukrainasit kanë të drejtë të vendosin se kur të negociojnë dhe çfarë lëshimesh të bëjnë. Ata nuk duhet t’i nënshtrohen përsëri presionit për një marrëveshje paqeje që nuk mund ta arrijnë, siç ishin në Minsk në 2014. As nuk duhet t’i nënshtrohen presionit për një luftë të pafund.

Putini ende nuk është gati për negociata, por ai mund të bëhet gati në varësi të llogaritjeve të tij pas betejës së Donbasit, kështu që ne duhet të jemi të përgatitur. Ai mund të shpallte një armëpushim në fuqi, siç bëri në vitin 2014, duke u mbajtur pas territorit që ka fituar.

Dhe kjo situatë, do ta linte Ukrainën në një konflikt të ngrirë, të cilin Putini do ta shfrytëzonte për të parandaluar që vendi të lëvizte drejt një të ardhme europiane.

Një armëpushim i tillë, do të ishte një kurth.

Ukraina mund të ketë nevojë të këmbëngulë për të luftuar dhe biseduar në të njëjtën kohë për të siguruar një marrëveshje të kënaqshme. Ajo duhet të mbështetet në ato negociata nga aleatët e saj, të cilët mbajnë çelësin e sanksioneve dhe garancive të sigurisë për të penguar Rusinë nga pushtimi përsëri. Ne duhet të veprojmë tani për të krijuar një grup miqsh të Ukrainës për të ofruar atë mbështetje, siç kanë bërë proceset e tjera të negociatave.

Garancia më e madhe për të ardhmen e sigurt të Ukrainës qëndron në duart e BE-së. Nëse Ukrainës i ofrohet statusi i kandidatit tani dhe një rrugë e qartë drejt anëtarësimit, qoftë edhe e gjatë, atëherë do të jetë shumë më e vështirë për Rusinë të pushtojë përsëri.

Kjo do t’i jepte Ukrainës stimulimin që i nevoitet për të reformuar rrënjësisht një sistem ende shumë të dominuar nga një trashëgimi e korruptuar e epokës sovjetike të oligarkëve.

Është e vështirë për BE-në, e cila është shumë e vetëdijshme për gabimet e saj të së kaluarës duke i lënë vendet shumë herët. Por ajo e di se Ukraina është një rast i veçantë.

Një axhendë e re duhet të balancohet me prioritetet e Ukrainës: drejtësi për krimet e kryera, rindërtimi i vendit dhe njohja e integritetit territorial të Ukrainës. Çështja e territorit është, në fund të fundit, një lojë me shumë zero. Kjo kërkon negocim më të gjërë për të ardhmen e sigurisë europiane, duke përfshirë një marrëveshje të re të forcave konvecionale dhe një marrëdhënie të re mes NATO-s dhe Rusisë.

Dikotomia e rreme që rrezikojmë t’i krijojmë vetes tani midis paqes dhe drejtësisë në Ukrainë do të luajë në duart e Putinit. Uniteti i shfaqur deri më tani i ka dhënë jetë të re BE-së dhe NATO-s dhe ne nuk duhet ta rrezikojmë atë. Nëse duam që kjo të jetë lufta e fundit europiane, atëherë duhet të përqendrohemi në shtrimin e tryezës për llojin e duhur të negociatave, në vend që të debatojmë në mënëyrë të panevojshme se sa të përgatitur për të përbirë./Guardian/ arbresh.info/

• Jonathan Powell ishte kryenegociatori i Tony Blair për Irlandën e Veriut, ndërsa shef i stafit të kryeministrit, 1997-2007, dhe është shefi ekzekutiv dhe themeluesi i Inter Mediate, një shoqatë bamirësie e përkushtuar për të ndihmuar në përfundimin e konflikteve të armatosura.