Liqeni i Ohrit dhe ai i Prespës, dy nga liqenet më të vjetra të Evropës, të cilat shtrihen në një zonë malore përgjatë kufijve të Maqedonisë së Veriut, Shqipërisë dhe Greqisë, kanë ekzistuar për të paktën një milion vjet dhe ndoshta edhe më gjatë, shkruan agjencia e hapësirës NASA.

Në një tekst të publikuar në faqen e saj, NASA përkujton se Liqeni i Ohrit është më i madhi dhe me një thellësi mesatare prej 155 metrash, ndërsa Liqeni i Prespës ka një thellësi mesatare prej 14 metrash.

Liqenet i detyrohen jetëgjatësisë së tyre aktivitetit të qëndrueshëm tektonik që bën që toka nën to të fundoset, duke krijuar lugina, të cilat parandalojnë shndërrimin e liqeneve në moçal me kalimin e kohës, siç ndodh me shumicën e liqeneve pas disa mijëra vjetësh.

Shumica e miliona liqeneve në botë janë më pak se 18.000-vjeçare dhe u formuan kur akullnajat u shkrinë në fund të Epokës së fundit të Akullnajave.

Gjeologët klasifikojnë vetëm 30 liqene, duke përfshirë Ohrin dhe Prespën, si të lashta që vazhdojnë më shumë se një cikël të epokës së akullit, të paktën 130.000 vjet. Gjeologët mendojnë se rreth 20 liqene në Tokë kanë ekzistuar për më shumë se një milion vjet.

Pjesa më e madhe e ujit të Ohrit vjen nga burimet nënujore, por rreth 20 për qind e tij derdhet nga Prespa e lartë përmes kanaleve nëntokësore karstike. Ndërsa nivelet e ujit kanë mbetur relativisht të qëndrueshme në Liqenin e Ohrit në dekadat e fundit, Prespa ka pësuar rënie të ndjeshme si në sipërfaqe ashtu edhe në vëllim.

Në një studim të fundit, bazuar në afro katër dekada të vëzhgimeve të Landsat, shkencëtarët raportuan se Liqeni i Prespës humbi 7 për qind të sipërfaqes dhe gjysmën e vëllimit të tij midis viteve 1984 dhe 2020, me gjasë për shkak të rritjes së tërheqjes së ujit për bujqësinë.

Ujërat me pak lëndë ushqyese dhe me oksigjen të lartë të Liqenit të Ohrit mbështesin më shumë se 1200 lloje bimësh dhe kafshësh, duke i dhënë liqenit një nga përqendrimet më të larta të biodiversitetit në botë.

Jetëgjatësia e Liqenit të Ohrit ka lejuar evolucionin e 200 llojeve që nuk gjenden askund tjetër, duke përfshirë kërmijtë e pazakontë, rosat dhe troftën.

Liqeni është një vend i trashëgimisë botërore të UNESCO-s dhe nganjëherë quhet Galapagosi evropian ose një muze i fosileve të gjalla për shkak të biodiversitetit të tij të jashtëzakonshëm.

Liqenet nuk janë veçoritë e vetme lokale të dukshme për moshat e tyre. Ohri, në bazë të cilit mban emrin liqeni, është një nga vendbanimet më të vjetra njerëzore në Evropë. Ka manastirin më të vjetër sllav dhe më shumë se 800 ikona të stilit bizantin të krijuara midis shekullit të 11-të dhe 14-të.

Në vitin 2010, shkencëtarët e Unionit Ndërkombëtar Astronomik pagëzuan një liqen në satelitin e Saturnit, Titan sipas emrit të qytetit Ohër.