Sulmet me dronë dhe raketa mbi anijet e ngarkesave në Detin e Kuq kanë nxitur tani forcat e udhëhequra nga SHBA dhe Britania e Madhe të organizojnë sulme ajrore mbi objektivat në rajon.

Siç raporton BBC, forcat perëndimore morën masa pasi anijet u sulmuan nga Houthis – një grup rebel i mbështetur nga Irani që kontrollon një pjesë të madhe të Jemenit përktheu Arbresh.info.

Presidenti i SHBA, Joe Biden, mbrëmë tha se ushtria amerikane dhe e Mbretërisë së Bashkuar kishin nisur me sukses sulmet herët të premten kundër objektivave Houthi me mbështetjen e Australisë, Bahreini, Kanadasë dhe Holanda.

Më shumë se 12 vende, përfshirë kryeqytetin, Sanaa dhe Hudaydah, bastioni i portit të Houthi në Detin e Kuq, u goditën.

Objektivat Houthi në Jemen përfshinin qendra logjistike, sisteme të mbrojtjes ajrore dhe depo armësh.

Pse Huthi kanë sulmuar anijet e Detit të Kuq?

Sulmet filluan pas fillimit të luftës Izrael-Hamas më 7 tetor.

Houthi-t deklaruan mbështetjen e tyre për Hamasin dhe thanë se do të synonin çdo anije që udhëtonte për në Izrael. Nuk është e qartë se të gjitha anijet e sulmuara po shkonin në të vërtetë atje.

Në nëntor ata kapën atë që ata thanë se ishte një anije mallrash izraelite.

Që atëherë ata kanë sulmuar disa anije tregtare me dronë dhe raketa balistike.

Sulmet Houthi në Detin e Kuq janë rritur 500% midis nëntorit dhe dhjetorit. Kërcënimi është bërë aq i madh saqë kompanitë e mëdha të transportit kanë ndërprerë lundrimin në rajon dhe kostot e sigurimit janë rritur 10-fish që nga fillimi i dhjetorit.

Firmat e mëdha të transportit, duke përfshirë kompaninë e transportit mesdhetar, Maersk, Hapag-Lloyd dhe kompaninë e naftës BP kanë thënë të gjitha se po i devijojnë anijet larg Detit të Kuq.

Frika është se çmimet e karburanteve do të rriten dhe zinxhirët e furnizimit do të dëmtohen. Pothuajse 15% e tregtisë globale detare kalon përmes Detit të Kuq, i cili është i lidhur me Mesdheun nga kanali i Suezit dhe është rruga më e shkurtër e transportit detar midis Evropës dhe Azisë.

Uashingtoni ka akuzuar Iranin se është “thellësisht i përfshirë” në planifikimin e operacioneve kundër anijeve tregtare në Detin e Kuq.

Kush janë rebelët Houthi?

Huthi janë një grup i armatosur nga një nën-sekt i pakicës myslimane shiite të Jemenit, Zaidët. Ata e kanë marrë emrin e tyre nga themeluesi i lëvizjes, Hussein al Houthi.

I njohur zyrtarisht si Ansar Allah (Partizanët e Zotit), grupi u formua në vitet 1990 për të luftuar atë që ata e panë si korrupsionin e presidentit të atëhershëm, Ali Abdullah Saleh.

Presidenti Saleh, i mbështetur nga ushtria e Arabisë Saudite, u përpoq të eliminonte rebelët Houthi në vitin 2003, por Houthi i zmbrapsi ata të dy.

Rebelët Houthi kanë luftuar një luftë civile që nga viti 2014 kundër qeverisë së Jemenit. Qeveria është mbështetur kundër Houthis nga një koalicion i vendeve arabe të udhëhequr nga Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.

Nga fillimi i vitit 2022, lufta kishte shkaktuar rreth 377,000 vdekje dhe kishte zhvendosur katër milionë njerëz, sipas OKB-së.

Houthi-t deklarojnë se janë pjesë e “boshtit të rezistencës” të udhëhequr nga Irani kundër Izraelit, SHBA-së dhe Perëndimit më gjerë – së bashku me Hamasin dhe Hezbollahun.

Kush i mbështet rebelët Houthi?

Rebelët Houthi e modelojnë veten në grupin e armatosur shiit në Liban, Hezbollah.

Hezbollahu u ka ofruar atyre ekspertizë dhe trajnime të gjera ushtarake që nga viti 2014, sipas institutit kërkimor amerikan, Qendra e Luftimit të Terrorizmit.

Houthi gjithashtu e konsiderojnë Iranin si një aleat, sepse Arabia Saudite është armiku i tyre i përbashkët.

Irani dyshohet se furnizon me armë rebelët Houthi dhe SHBA-të thonë se inteligjenca iraniane është kritike për t’i mundësuar ata të synojnë anijet.

“Ne e dimë se Irani ishte thellësisht i përfshirë në planifikimin e operacioneve kundër anijeve tregtare në Detin e Kuq”, tha zëdhënësja e Shtëpisë së Bardhë për sigurinë kombëtare, Adrienne Watson.

“Kjo është në përputhje me mbështetjen materiale afatgjatë të Iranit dhe inkurajimin e veprimeve destabilizuese të Houthive në rajon”, Adrienne Watson

Irani mohon përfshirjen në sulmet e Houthis në Detin e Kuq.

SHBA dhe Arabia Saudite thonë se Irani furnizoi raketat balistike që Houthi-t qëlluan në kryeqytetin saudit, Riad, në vitin 2017, por që u rrëzuan.

Irani “furnizoi raketa për rebelët e Jemenit”

Arabia Saudite fajësoi gjithashtu Iranin për furnizimin me raketa lundrimi dhe dronët që Huthi përdorën për të sulmuar instalimet e naftës saudite në vitin 2019.

Houthi-t kanë lëshuar dhjetë mijëra raketa me rreze të shkurtër veprimi në Arabinë Saudite dhe kanë sulmuar gjithashtu objektiva në Emiratet e Bashkuara Arabe. Ata kanë lëshuar gjithashtu raketa balistike dhe drone drejt Izraelit që nga fillimi i luftës në Gaza.

Furnizimi i këtyre armëve do të shkelte një embargo të armëve të OKB-së. Irani e ka mohuar ta bëjë këtë.

Cilat vende të Jemenit i kontrollojnë Huthi?

Qeveria zyrtare e Jemenit është Këshilli Drejtues Presidencial, të cilit Presidenti Abdrabbuh Mansour Hadi i transferoi kompetencat e tij në prill 2022.

Megjithatë, qeveria është e vendosur në kryeqytetin saudit, Riad, pasi Hadi u arratis atje në 2015.

Shumica e popullsisë jemenase jeton në zonat nën kontrollin e Houthi. Si dhe Sanaa dhe veriu i Jemenit, rebelët Houthi kontrollojnë vijën bregdetare të Detit të Kuq.

Këshilli i Sigurimit i OKB-së tha se deri në vitin 2010 Houthi-t kishin midis 100,000 dhe 120,000 ndjekës, të përbërë nga trupa të armatosur dhe mbështetës të paarmatosur. /Arbresh.info/