Qeveria e Aleksandar Vuçiqit në Serbi ka sabotuar negociatat me Kosovën rreth statusit të fundit ndërkombëtar. Kjo është e dukshme për të gjithë ata që kanë ndjekur dialogun Beograd-Prishtinë që nga fillimi i tij në vitin 2011.

Edhe pse kjo është bërë e qartë vetëm kohëve të fundit, sidoqoftë, edhe pse është diskutuar hapur në rrathë demokratikë për një kohë, është saktësisht ajo që qeveria e tij ka preferuar që të jetë zgjidhja e diskutimeve.

Nëse Serbia nuk është e përgatitur që eventualisht ta njohë pavarësinë e Kosovës brenda kontekstit të saj që të hyjë në Bashkimin Europian (BE), si po e propozon një rrugë pa dalje mes dy shteteve?

Bisedat diplomatike tashmë janë bërë politikë e qartë e qeverisë: ndarja.

Shoqëria civile, akademikët dhe ish zyrtarët e qeverisë që të gjithë kanë bërë deklarata të ngjashme duke e bërë të qartë se “korrigjime të tilla të kufijve” në Ballkan janë një recetë e sigurtë për kaos.

Nëse kemi mësuar ndonjë gjë nga historia rajonale pas-osmane, është se “ndarja etnike” është një fjalë e urtë për konflikt.

Ajo që është më luhatëse është sipërfaqja në të cilën Vuçiq dhe bashkëpunëtorët e tij propozuan ujdinë për Kosovën, e cila qartë tregon se ka më shumë të bëjë me Bosnje dhe Hercegovinën se sa me ish- krahinën e dikurshme.

Retorika e Vuçiqit në lidhje më tëra çështjet e bën të qartë se ai dhe qeveria e tij, veçanërisht Ministri i Jashtëm, Ivica Daçiq, nuk janë të interesuar të “pajtohen” me asnjë nga fqinjët e Serbisë.

Qëllimi i tyre është që të vënë në pikëpyetje të gjitha vendbanimet e ish-Jugosllavisë në rajon, qëllim ky i cili rrjedh nga përpjekja e Sllobodan Millosheviçit që të nxjerrë një “Serbi të Madhe” nga federata e vjetër e cila u mund nga katër luftëra të njëpasnjëshme.

Kjo nuk është histori e vjetër, është konteksti i tanishëm. As Vuçiqi e as Daçiqi nuk kanë shprehur ndonjëherë pendim për këto luftëra, për rolin e tyre të drejtpërdrejtë si pjesëtarë të qeverisë së Millosheviqit, apo për rreth 150 mijë vdekje të shkaktuara rreth rajonit.

Ata vazhdojnë të insistojnë se pavarësia e Kosovës është e “paligjshme” dhe një dhunim i ligjeve ndërkombëtare, por gjithashtu se Republika Serbe (RS), njësia e nxjerrë nga Bosnja përmes fushatave të pastrimit etnik, dëbimeve dhe gjenocidit të udhëhequr nga Millosheviqi, Radovan Karaxhiqi dhe Ratko Mlladiqi, është vetëm një pjesë e vogël e Bosnjës dhe Hercegovinës.

Në fakt, sipas Milorad Dodik, kolegut të afërt të Vuçiqit dhe presidentit të Serbisë, kjo njësi është e destinuar që të bëhet pjesë e një shteti të vetëm serb në shekullin 21, formacioni i së cilës duhet të jetë një detyrë e vetme e elitës politike serbe në vitet në vazhdim.

Dodik në mënyrë të qartë i ka kërkuar Vuçiqit që të “bashkojë” diskutimet për Kosovën me rihapjen e pyetjes për statusin e Republikës së Serbisë brenda Bosnjës si hapin e parë drejtë bashkimit në të ardhmen.

Këtë pretendim e ka bërë në mënyrë të përsëritur, shpesh nën shoqërinë e Vuçiqit, duke pranuar vetëm qortimet tepruese.

Madje edhe këto “korrigjime” janë ndjekur nga komente më të qarta nga Daçiqi: Serbia do të vazhdojë të intervenojë drejtpërdrejtë dhe vazhdimisht në punët e brendshme të Bosnjës.

Dhe nga Vuçiq: boshnjakët e zymtë duhet të shohin sjelljet e tyre kur protestojnë rreth politikave serbe ndaj vendit të tyre.

Pastaj, duke e marrë parasysh se në muajt e fundit, mediat pro regjimit të Serbisë, në mënyrë absurde kanë ringjallur pretendimet rreth persekutimeve të supozuara të serbëve në Mal të Zi, përderisa vetë Vuçiqi ka punuar në mënyrë aktive që ta minojë qeverinë reformiste të Maqedonisë, në bashkëpunim me partnerët e tij në Kremlin.

E gjithë kjo është pjesë e një historie: marrëveshjes së propozuar për ta ndarë Kosovën, e cila është hapja e një breshërie të lëvizjeve të rrezikshme nga qeveria e Vuçiqit, e përkrahur nga regjimi i Dodikut dhe e mbështetur nga Rusia, për ta prishur rendin e vendeve të ish-Jugosllavisë.

Nëse Kosova mund të ndahet, atëherë marrëveshja e Dejtonit e vitit 1995 e cila përfundoi luftën në Bosnje, mund të rishqyrtohet gjithashtu.

Dhe kjo ka qenë situata që nga shekulli i 19-të, i cili është në bankën perëndimore të lumit Drina, që reaksionarët serbë imagjinojnë fatin e tyre të vërtetë.

Sipas elitës politike në Beograd dhe në Banja Lluka, statusi i Republikës së Serbisë qëndron “i pazgjidhur”, pavarësisht se Serbia ende është pjesë e marrëveshjes së Dejtonit. Me fjalë të tjera, vazhdon të mbetet një territor që duhet të fitohet.

Dhe ambiciet e tyre rreth kësaj çështje, nuk janë më vetëm pjesë e retorikës së tyre. Serbia është duke e rritur bashkëpunimin ushtarak me Rusinë, në dy nivelet, atë që vetëm dihet dhe atë që nuk pranohet haptas, e cila është e dokumentuar mirë.

E dokumentuar mirë është edhe militarizimi i shpejtë i policisë së Republikës Serbe nga Dodiku, lidhjet e tij me paramilitarët e trajnuar rusë dhe milicisë kriminale dhe prezencën e instalimeve të dyshimta Ruso-Serbe në të dyja Banja Llukë, në Bosnje dhe në Nish, në Serbi.

Do të ishte naive për këdo në Europë, në Shtetet e Bashkuara apo në komunitetin ndërkombëtar më të gjerë, që të besojnë se është një qëllim dashamirës i këtyre marrëveshjeve, apo se Beogradi dhe Banja Lluka do të jenë të kënaqura vetëm më ndarjen e Kosovës.

Ura e Mitrovicës, në pjesën veriore të Kosovës, nuk mund të shndërrohet në një kufi të ri shtetëror pavarësisht se cili është realiteti në të vërtetë.

Nëse bëhet e tillë, Vuçiq, Daçiq dhe Dodik nuk do të jenë të kënaqur por të trimëruar. Dhe guximi i tyre do të nënkuptojë që Bosnja dhe Hercegovina, politika më e paqëndrueshme e rajonit e cila është larë me armë dhe pakënaqësi të vazhdueshme që nga viti 1990, do të jetë caku i tyre i ardhshëm.

Për të qenë më i hapur, “propozimi modest” që Beogradi dhe Banja Lluka i kanë bërë Kosovës do ta ketë si çmim të tij një mundësi të vërtetë lufte.

Siç ishte edhe më parë, Bosnja do të jetë viktima e parë e ëndrrave të tyre me ethe, madje edhe dhuna e cila parashihet do të zhvillohet në të gjithë rajonin. Kjo nuk mund të lejohet të ndodhë.

Dr. Jasmin Mujanoviq është një shkencëtar politik i specializuar në politikat e Evropës Juglindore dhe demokratizimin pas konfliktit.  Libri i tij i parë është “Uri dhe Tërbim: Kriza e demokracisë në Ballkan”.