Gazeta gjermane, “Frankfurter Rundshau” ka raportuar për një marrëveshje nga një burim intern, lidhur me një dokument 17 pikësh në mes të Kosovës dhe Serbisë, sipas te cilit është arritur një marrëveshje që e parasheh ridefinimin e kufirit në mes këtyre dy shteteve.

Sipas gazetës ky plan parasheh, ndër të tjera, që Mitrovica të marrë një status të veçantë, kurse liqeni i Ujmanit dhe Trepça të privatizohen për 99 vite. Gjithashtu sipas raportimit të kësaj gazete plani në fjalë parasheh që marrëveshja mes Serbisë dhe Kosovës të nënshkruhet me 12 Qershor 2019 në Washington dhe pas gjashtë muajve të hyjë në fuqi.

A duhet të ndahet shteti nga Serbia sipas kritereve etnike?

Ky është plani i BE-së dhe SHBA-ve. Por zbatimi i tyre do të ishte shumë i rrezikshëm. Presioni mbi Kosovën dhe Serbinë për të nënshkruar një marrëveshje po rritet dita e ditës por edhe rreziku që ndryshimet kufitare në Ballkan janë të lidhura me të. Komisioneri i BE-së Johannes Hahn tha në Konferencën e Sigurisë në Mynih se tani është koha e duhur për të arritur një marrëveshje. Por presidenti serb Aleksandar Vuçiç shtoi se çështja e demarkacionit duhet të lihet ende në tryezë, transmeton arbresh.info

Ideja e ndarjes së Kosovës është e kamotshme sipas së cilës serbët e banuar në pjesën veriore të Serbisë duhet të shtohen edhe më shumë. Nacionalistët gjithmonë donin të kuptonin idenë e tyre për Serbinë e Madhe dhe të legjitimonin ideologjinë racore.

Deri më tani, nga ana perëndimore ndryshimet kufitare kanë qenë gjithnjë jashtë diskutimit sepse do të ishin antikushtetuese në Kosovë dhe do të dilnin në kundërshtim me planin e të dërguarit të posaçëm të OKB-së Marti Ahtisaari, i cili është ligjërisht mbi Kushtetutën e Kosovës. Prandaj, përpara negociatave të Kosovës në vitin 2006, Grupi i Kontaktit përjashtoi çdo ndryshim të kufijve dhe çdo lidhje të territoreve me një shtet tjetër. Rreth 50 organizata të shoqërisë civile nga Kosova dhe Serbia diskutuan në favor të një shkëmbimi sipas kritereve etnike, me ç’rast edhe i shkruan komisioneres së Përgjithshme të Politikës së Jashtme, Federica Mogherini.

Por kjo e fundit nuk e diskutoi këtë gjë në Bruksel. Që nga gushti i vitit 2018, Hahn dhe Mogherini kanë mbështetur demarkacionin etnik. Ndërsa sipas Presidentit amerikan, Donald Trump, administrata amerikane ka bërë gjithashtu një kthesë prej 180 shkallësh.

Kohët e fundit u zbulua një dokument që përmbante një plan për ndarjen e Kosovës. 17 pika kanë të bëjnë me një demarkacion të ri midis shqiptarëve dhe serbëve në Kosovën e Veriut dhe me aneksimin e disa vendbanimeve serbe në Kosovë. Qyteti i Mitrovicës do të duhej ta merrte një status të veçantë, kurse liqeni i Ujmanit dhe Trepça të privatizohen për 99 vite.  Ideja gjithashtu përfshin ndërtimin e një baze detare në qytetin e Vlorës në Shqipëri. Autostrada në Serbi e quajtur Korridori 10 duhet të vendoset nën mbrojtje ndërkombëtare. Prandaj, marrëveshja midis Serbisë dhe Kosovës do të nënshkruhet në Washington më 12 qershor 2019 dhe do të hyjë në fuqi gjashtë muaj më vonë, transmeton arbresh.info

Politikanja e pavarur serb Rada Trajkoviç thotë se “Mbështetja nga Brukseli është e tmerrshme” për shkëmbimin e territorit: “Komisioneri i BE-së Johannes Hahn mban përgjegjësinë për këtë”.

Serbët enklavat në Kosovë do të largohen nga vendi, parashikon ajo. “Ndërsa shqiptarët nuk do të kishin motiv për të vepruar në përputhje me ligjin.” Manastiret serbe në Kosovë do të bëheshin muzeume dhe popullata e krishterë në Kosovë nuk do të ekzistonte më. Në enklavën serbe të Graçanicës, njerëzit janë të shqetësuar dhe madje kanë dashur të shesin shtëpitë e tyre, thotë ajo. “Kjo është arsyeja pse unë dua t’i kërkoj bashkësisë ndërkombëtare ta ndalë këtë histori”. 

Forcimi i forcave të krahut të djathtë

Trajkoviç gjithashtu u bën thirrje shqiptarëve në Kosovë që të dërgojnë sinjale kundër shkëmbimit territorial sipas kritereve etnike dhe të demonstrojnë se bashkëjetesa etnike është e mundur.

“Kjo duhet të vijë më tepër nga shumica shqiptare.”

Trajkoviç kritikon se procesi i negocimit po zhvillohet me dyer të mbyllura dhe pa parlamentin serb. Mungesa e transparencës do të krijonte shumë zëra dhe shumë paqartësi. Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi do të donte të bënte të njëjtën gjë si Vuçiç, por kjo nuk do të rezultonte me sukses sepse mediat në Kosovë janë më të lira. Megjithatë, për Vuçiç, marrëveshja me Kosovën është një projekt kyç sepse do të lejonte bashkësinë ndërkombëtare të bashkëpunonte me të dhe kështu të mbetej në pushtet.

Me qëllim të zbatimit të shkëmbimit të territorit, “Lista Serbska”, një parti e kontrolluar nga Beogradi, u instalua në Kosovën e Veriut vite më parë, e cila ishte e lidhur me strukturat mafioze.

Ideja e një shkëmbimi territorial bazuar në kriteret etnike do të forconte edhe “separatistët edhe forcat e krahut të djathtë në të gjithë Evropën”, deklaron Trajkoviç. Për shembull, nacionalistët në Bosnje-Hercegovinë kanë dashur të ndajnë vendin sipas kritereve etnike për dekada të tëra. Por edhe në Shqipëri ideja qëndron.  Kryeministri Edi Rama e paraqet veten si “lideri shqiptar” më i madh në rajon, duke e vendosur atë në të njëjtën kartë kombëtare si Vuçiç. Ai padyshim dëshiron të krijojë një Shqipëri të Madhe dhe të heqë kontrollet kufitare midis Kosovës dhe Shqipërisë krejtësisht dhe të jetë vetëm një president për të dy shtetet.

Analisti politik Arben Hajrullahu nga Universiteti i Prishtinës thotë: “Fajtori për debatin aktual është BE-ja. “Evropianët kanë hedhur ide skizofrenike, pasi që u kanë lejuar atyre të diskutojnë për kufizimet kufitare në bazë të kritereve etnike. Kjo bie në kundërshtim me të gjitha vlerat e Evropës.

“Në qoftë se dikush do ta kishte zbatuar këtë qasje etnike në shpërbërjen e Jugosllavisë, atëherë tani do të kishte Serbinë e Madhe, Kroacinë dhe Shqipërinë e Madhe- thotë tutje analisti Hajrullahu./arbresh.info/