Instituti Ndërkombëtar për Studime të Lindjes së Mesme dhe Ballkanit (IFIMES) në Ljubljana, Slloveni, rregullisht analizon ngjarjet në Lindjen e Mesme dhe Ballkan. Në ngjarjet e fundit në Kosovë, IFIMES ka analizuar situatën aktuale politike të këtij vendi, përfshirë dorëheqjen e kryeministrit Ramush Haradinaj dhe marrjen në pyetje të tij para Dhomave të Specializuara të Kosovës dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar (KSC-SPO). “Zgjedhjet e parakohshme parlamentare të Kosovës 2019: Një shans i ri për dekriminalizimin e Kosovës?”, është titulli që përmbanë raporti i IFIMES.

Më poshtë ju sjellim një pjesë të raportit të IFIMES

“Dhomat e specializuara dhe Zyra e Prokurorit të Specializuar – çelësi për të ardhmen e Kosovës”

Dhomat e Specializuara të Kosovës dhe Zyra e Prokurorit të Specializuar (KSC-SPO) janë themeluar në vitin 2015, por vetëm filluan të funksionojnë në korrik 2017 pasi Rregullorja e Procedurës dhe Evidencat hynë në fuqi për zhvillimin e procedurave para Dhomave. Dhomat e Specializuara duhej të ishin një përgjigje ndaj pretendimeve dhe raportit të hartuar nga relatori special i Këshillit të Evropës Dick Marti në lidhje me trafikimin e organeve njerëzore, dhe gjithashtu ishin menduar si një shtysë shtesë për të filluar “de-Thaçisation” të Kosovës, d.m.th. çmontimin e regjimit të Thaçit dhe arritjen e konsolidimit të brendshëm të Kosovës duke lëshuar tensione politike, gjë që është e gjitha thelbësore për të ardhmen e këtij vendi.

Me selinë e saj në Hagë, KSC-SPO është një pjesë e sistemit të gjykatave të Kosovës. Ajo ka juridiksion mbi krimet kundër njerëzimit, krimet e luftës dhe krimet e tjera në lidhje me pretendimet nga raporti i vitit 2011 Këshilli i Evropës.

Ky raport thoshte se ato krime dyshohet se janë kryer ndërmjet viteve 1998 dhe 2000 nga anëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (OVK-UÇK). Dhomat kanë juridiksion mbi krimet që kanë ndodhur në Kosovë ndërmjet 1 janarit 1998 deri më 31 dhjetor 2000. Pavarësisht se janë pjesë e juridiksionit të Kosovës, Dhomat financohen nga BE dhe kanë personel me gjykatës ndërkombëtarë, prokurorë dhe staf.

Një nga arsyet për gjetjen e dhomave në Hagë në vend që t’i linte ato në Kosovë ishte parandalimi i rrezikut të frikësimit të dëshmitarëve pasi që “kjo është një çështje e ndjeshme në Kosovë. Të dyshuarit e mundshëm mund të shihen nga pjesë të shoqërisë kosovare si luftëtarë të lirisë, dhe dëshmitarët mund të ndjehen të kërcënuar në Kosovë, “siç ka sqaruar Mbretëria e Hollandës tashmë në vitin 2016.

Pyetja është pse nuk është ngritur ende një aktakuzë e vetme para Dhomave?

Analistët besojnë se me kryerjen e detyrave të saj Dhomat do të zgjidhnin shumë çështje dhe të iniciojnë të ashtuquajturin dialog në Bruksel midis Beogradit dhe Prishtinës i cili tani është në ndalesë. Fakti është se BE ka humbur kontrollin mbi këtë proces. Duhet një qasje e re dhe një ide e re se si të drejtohet ai dialog. Çështja është nëse qarqe të caktuara ndërkombëtare janë aq të korruptuara sa po bllokojnë punën e Dhomave të Specializuara të cilat janë për të gjykuar disa nga politikanët kryesorë të Kosovës përfshirë Presidentin aktual të Kosovës Hashim Thaçi, Kryetarin e Kuvendit të Kosovës Kadri Veseli, Kryeministrin Ramush Haradinaj dhe shumë zyrtarë të tjerë të lartë. Duke vonuar fillimin e punës së Dhomave, ato në të vërtetë po dëmtojnë të ardhmen e Kosovës dhe vonojnë dhënien e regjimit pa viza të BE për qytetarët e Kosovës.

Haradinaj thirri të drejtën e tij për të heshtur në seancën dëgjimore para KSC-SPO

Më 19 korrik 2019, Ramush Haradinaj njoftoi dorëheqjen e tij si kryeministër pasi u thirr për të marrë në pyetje si i dyshuar para KSC-SPO në Hagë. Siç tha ai, ai dha dorëheqjen për të mbrojtur Kosovën. Marrja në pyetje e tij para Dhomave Speciale në Hagë u bë më 24 korrik 2019. Në kundërshtim me deklaratat e tij të shpeshta se ai gjithmonë do të mbronte Kosovën, ai pranoi këshilla juridike për të mos iu përgjigjur asnjë pyetje në seancë, që do të thoshte se ai mbronte veten e tij sesa Kosovën dhe Ushtrinë e saj Çlirimtare (OVK-UÇK).

Haradinaj sqaroi se nuk dëshironte ta merrte vendin e tij para Zyrës së Prokurorit të Specializuar, kështu që ai dha dorëheqjen për të ruajtur nderin e vendit të tij dhe nderin e kryeministrit.

Sipas ligjit për Dhomat e Specializuara të Kosovës dhe Zyrën e Prokurorit të Specializuar, i dyshuari ka të drejtë të informohet se ka baza për të besuar se ai ose ajo ka kryer një krim brenda juridiksionit të Dhomave të Specialistëve dhe të drejtës për të heshtur, heshtja që nuk  konsiderohet në përcaktimin e fajit ose pafajësisë.

Dorëheqja e Haradinaj nuk është asgjë tjetër veç manipulim, pasi është e qartë se ai merret në pyetje para Dhomave për shkak të përgjegjësisë së tij personale dhe se qeveria dhe shteti i Kosovës nuk mbahen si të dyshuar në këtë rast. Ai është i vetëdijshëm për këtë, pasi është gjykuar dy herë para Gjykatës Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY) në Hagë dhe është liruar në të dyja rastet. Sidoqoftë, lirimi i tij ishte për shkak të mungesës së provave ose dëshmitarëve kryesorë të cilët u vranë në rrethana të paqarta gjatë procedurave gjyqësore.

Duke dëshiruar të mbetet kryeministri Haradinaj madje iu drejtua Gjykatës Kushtetuese të Kosovës për të shpjeguar situatën e shkaktuar nga dorëheqja e tij. Ai po mundohet të legalizojë pozicionin e Kryeministrit teknik dhe kështu të sigurojë mundësinë e përdorimit të fondeve publike për fushatën për zgjedhjet e parakohshme parlamentare. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve i Kosovës ka vetëm nëntë në vend të njëmbëdhjetë anëtarëve, pasi dy prej anëtarëve të tij mungojnë.

Haradinaj i diskutueshëm kundërshtoi me forcë marrëveshjen e demarkacionit të kufirit me Malin e Zi kur ai ishte në opozitë, ndërsa ai votoi në favor të asaj marrëveshje kur ishte në qeveri.

Aleanca e Haradinajt për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) është një parti e vogël politike e cila mund të forcojë pozitën e saj vetëm përmes skandaleve dhe në dëm të PDK-së. Kjo është arsyeja pse qeveria vendosi në mënyrë të paligjshme tarifat doganore 100 përqind në importet nga Serbia dhe Bosnja dhe Hercegovina. Governmentdo qeveri duhet të ndjekë rregullat evropiane dhe të respektojë marrëveshjet ndërkombëtare të nënshkruara. Prandaj tarifat e vendosura së fundmi të importit në Kosovë përfaqësonin një shkelje të qartë të Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë të Evropës Qendrore (CEFTA)…

Hashim Thaçi – simbol i oktapodit politiko-kriminal

Ndërsa Ramush Haradinaj mban pozicionin më të fortë operacional në Kosovë si Kryeministër i saj, Hashim Thaçi përfaqëson një simbol të oktapodit politiko-kriminal. Fuqia e Thaçit forcohet më tej përmes aleancës me kryeministrin shqiptar Edi Rama (PS) dhe regjimin e tij, i cili ka vendosur një perandori kriminale në Shqipëri me rrënjë të thella ndërkombëtare dhe që shpesh përdor Kosovën si një rrugë për të shtrirë tentakulat e saj në rajon.

Qeveria e udhëhequr nga Hashim Thaçi dhe klani i tij karakterizohet me nepotizëm, frikësim të kundërshtarëve politikë dhe qytetarë, presione ndaj mediave, reaksione, krim, mos transparencë dhe korrupsion në çdo sferë të shoqërisë së Kosovës. Një tendencë posaçërisht shqetësuese është emigrimi masiv i brezit të ri dhe popullsisë në moshë pune. Qeveria e Kosovës nuk ka arritur të ndalojë këtë prirje negative. Krimi i organizuar dhe korrupsioni paraqesin një kërcënim serioz për shoqërinë e Kosovës. Qeveria në detyrë ka përkeqësuar më tej krizën dhe rritur pakënaqësinë e qytetarëve.

Sipas indeksit të korrupsionit për vitin 2018 nga Transparenca Ndërkombëtare, Kosova renditet në vendin e 93-të nga të gjithë 180 vendet, të cilat u përfshinë në anketën mbi korrupsionin, duke zënë kështu pozitën e njëjtë si Guajana, Gambia, Mongolia dhe Panama (Burimi: Transparenca Ndërkombëtare e Perceptimit të Korrupcionit të Korrupsionit 2018 ).

Sipas vlerësimit të Reporterëve pa Kufij të lirisë së mediave, Kosova renditet në vendin e 75-të nga 180 vende dhe u përket vendeve me media pjesërisht të lira (Burimi: Reporterët pa Kufij 2019).

Analistët kanë vlerësuar se pakënaqësia ndaj qeverisë së Kosovës është e pranishme jo vetëm midis shumicës së popullatës shqiptare, por edhe mes anëtarëve të bashkësive etnike të pakicave, duke pasur parasysh që qeveria nuk ka bërë sa duhet për të luftuar krimin e organizuar dhe korrupsionin, për të përmirësuar standardin e jetës dhe situata e sigurisë, rritja e niveleve të punësimit, tërheqja e investimeve të huaja, përmirësimi i respektimit të të drejtave themelore të njeriut dhe lirimi i mediave që ende kontrollohen nga qeveria, partitë politike dhe manjati. Qeveria nuk ka ndryshuar qasjen e saj politike në mënyrë që të zhvillojë programe efektive të punësimit, të modifikojë politikën e investimeve ekonomike dhe të bëjë investime të mëtejshme në zbatimin e sistemit të drejtësisë dhe sundimit të ligjit, i cili aktualisht përbën vetëm 1% të GDP-së./arbresh.info/