Vitin e ardhshëm qeveria gjermane parashikon të shpenzojë vetëm rreth një miliardë euro për ndihmën humanitare në mbarë botën. Kjo është sa gjysma e parave të ndihmës humanitare në buxhetin aktual federal. “Na duhej të pranonim shkurtime shumë të dhimbshme,” pranon Susanne Baumann.

Sekretarja e Shtetit në Ministrinë e Jashtme, e cila prezantoi një strategji të re në Berlin se si të ndihmohet një numër në rritje i njerëzve në nevojë me më pak burime. Sipas Baumann, ende është po luftohet në negociatat për buxhetin, por perspektivat se do të ketë rritje të financimit, duke pasur parasysh presionin ekzistues për kursime, janë të pakta.

Ndihma do duhet të bëhet më eficiente

Ministria e Jashtme dëshiron të riorganizojë strategjikisht ndihmën humanitare dhe në këtë mënyrë ta bëjë më efikase. Për këtë kërkohet më shumë mbështetje tek organizatat lokale, koordinim më i mirë me vendet e tjera donatore, zvogëlim i burokracisë dhe nxitje e riorganizimit të agjencive të OKB-së që organizojnë ndihmën në nivel lokal. Shumica e ndihmave humanitare paguhen përmes agjencive të OKB-së si Programi Botëror i Ushqimit (WFP) ose fondi i fëmijëve UNICEF.

Përveç kësaj, sipas Sekretares të Shtetit Baumann, më shumë para parashikohet të shkojnë për “ndihma humanitare të përkohshme”. Shumë kriza dhe fatkeqësi janë të parashikueshme. Nëse kujdesesh paraprakisht, mund të kursehen shumë para, për shembull nëse ndihmat dërgohen në rajonet e prekura përpara një përmbytjeje ose shpërthimi të luftës.

Po ashtu duhet të forcohet edhe diplomacia humanitare. Njëmbëdhjetë udhëtimet e bëra nga ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock në Izrael që nga sulmi i Hamasit në vend më 7 tetor 2023 u cituan si një shembull i kësaj. Tek këto udhëtime ka luajtur rol edhe aksesi më i mirë tek dërgesat e ndihmave në Rripin e Gazës dhe furnizimet për palestinezët.

Gra në Sudanin Jugor gjatë vizitës së ministres së Jashtme gjermane, Annalena BaerbockFotografi: Michael Kappeler/dpa/picture alliance

Donatorët kursejnë

Sipas Ministrisë së Jashtme, rreth 310 milionë njerëz në nevojë janë të varur nga ndihmat e donatorëve ndërkombëtarë. Tendenca madje është në rritje. Bëhet fjalë për ndihmë në rast fatkeqësish natyrore, situata lufte dhe lëvizje të refugjatëve, por jo për projekte afatgjata të ndihmës zhvillimore. Fokusi i ndihmës nga Gjermania është aktualisht Ukraina, Gaza, Sudani, Siria, Jemeni dhe Mianmari. Shifrat e njerëzve në nevojë po rriten, kurse fondet po bien.

Për Sekretaren e Shtetit Baumann, ky është një “konflikt klasik”. Dhe Gjermania nuk është e vetme me këtë problem. Vendet kryesore donatore Britania e Madhe dhe Franca gjithashtu kanë bërë shkurtime. “Fondet janë në rënie këtu tek ne, por edhe në shumë vende partnere, gjë që nuk e përmirëson situatën,” ankohet Susanne Baumann.

Donatori më i madh ndërkombëtar është SHBA. Gjermania ishte në vendin e dytë, e ndjekur nga Bashkimi Evropian në vendin e tretë. Ministria e Jashtme vlerëson se Gjermania do të mbetet në vendin e dytë pavarësisht se financimi i saj është përgjysmuar, kjo sepse edhe donatorët e tjerë po bëjnë shkurtime. Shtetet donatore në mbarë botën shpenzuan rreth 32 miliardë euro në vitin 2023. Nevoja për ndihma kapte shifrën prej 45 miliardë eurosh. Një fenomen që vihet re është se shtete donatore përqëndrohen me ndihmat tyre tek vendet fqinje ose tek ato vende, ku konfliktet mund të luajnë rol për vetë ato. Kështu Europa i ka të drejtuara sytë nga Ukraina, Afrika dhe Linja e Mesme. SHBA dhe Kanadaja janë më shumë të orientuara tek Amerika Latine.

Verena Knaus nga organizata e OKB-së për Fëmijët, UNICEF është kritikon. Nëse mjetet që po shkurtohen fokusohen tek krizat e mëdha, ka rrezik që të mos ketë më burime për vende të tjera. “Pesë krizat më të mëdha kanë nevojë për 5 miliardë euro në vit, por ka edhe kriza të tjera të nënvlerësuara. Në Burkina Faso për shembull mbulohen vetëm 6% e nevojave për ndihma humanitare.”

Miratim dhe kritika

Strategjia e Ministrisë së Jashtme për të integruar në procese më mirë organizatat vendore të ndihmës dhe për t’i financuar ato më lehtë mbështetet nga Grace Mumo Muema, e cila organizon projekte ndihme humanitare në Somali me mbështetjen e Gjermanisë. “Forcimi i strukturave lokale është thelbësor. Ato e kuptojnë kontekstin dhe kulturën lokale shumë më mirë,” shpjegon ajo përmes një video-telefonate nga Nairobi. “Prandaj, është më efikase që donatorët të financojnë drejtpërdrejt organizatat lokale.”

Megjithatë “Shoqata e Politikave Zhvillimore dhe Ndihmës Humanitare të Organizatave Joqeveritare Gjermane” (VENRO) kritikon ashpër përgjysmimin e fondeve të ndihmës humanitare. “Bashkëpunimi për zhvillim dhe ndihma humanitare nuk janë një luks i mirë për t’u pasur, por mjetet më efektive që Gjermania ka për të vepruar kundër krizave globale,” thotë drejtori menaxhues i VENRO, Asa Mansson.

Disa organizata humanitare paralajmërojnë nga përzierja e ndihmës humanitare me politikën e migracionit ose qëllime të tjera të politikës së jashtme. Ndihma duhet të bazohet tek nevojat e njerëzve të prekur, jo tek sistemi politik në të cilin ata jetojnë. Sigurisht që parimet humanitare do të vazhdojnë të respektohen, theksojnë diplomatët në Ministrinë e Jashtme gjermane. Megjithatë shikohen edhe interesat politike të Gjermanisë, ndihma humanitare nuk zhvillohet në vakum. Sidomos e vështirë aktualisht është organizimi i ndihmës humanitare në Afganistan, për shembull, sepse nuk ka kontakt të drejtpërdrejtë me sundimtarët talebanë.