A do të ketë apo jo paqe? Kjo është pyetja që shumë njerëz e bëjnë së fundmi në Lindjen e Mesme.

A janë sunduesit e Arabisë Saudite, historikisht kritikë të Izraelit dhe trajtimit të tij ndaj Palestinezëve, duke u afruar përfundimisht drejt normalizimit të marrëdhënieve me vendin, shpesh të referuara në mënyrë të pahijshme në të kaluarën nga media arabe si “entiteti sionist”?

Nxitja e spekulimeve që zgjoi ethe në mediat sociale ka qenë një grup i ashpër i intervistave të ish-shefit inteligjencës saudite dhe ambasadorit të vjetër në Uashington, Princi Bandar Bin Sultan al-Saud, për median Al-Arabya TV, i cili kritikoi udhëheqësit palestinezë për kritikat e lëvizjeve të fundit të paqes me Izraelin nga Shtetet arabe të Gjirit, transmeton portal arbresh.info

“Ky nivel i ulët i ligjërimit nuk është ai që presim nga zyrtarët që kërkojnë të marrin mbështetje globale për kauzën e tyre,” tha Princi Bandar në intervistën me tre pjesë.

“Shkelja e tyre [e udhëheqësve palestinezë] kundër udhëheqjes së shteteve të Gjirit me këtë ligjërim të dënueshëm është krejtësisht e papranueshme”, shtoi ai.

Udhëheqësit palestinezë fillimisht përshkruan normalizimin e marrëdhënieve të Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Bahreinit me Izraelin si një “tradhti” dhe “një goditje pas shpine”.

Princi Bandar, i cili kaloi 22 vite të jashtëzakonshëm si ambasador saudit në Uashington dhe ishte aq i afërt me ish-Presidentin e SHBA-ve,  George Ë. Bush saqë shpesh quhej Bandar Bin Bush, foli për “dështimet historike” të udhëheqjes palestineze.

Megjithëse ai bëri një pikë që e quajti kauzën Palestineze një “të drejtë”, ai vendosi faj të barabartë për Izraelin dhe udhëheqjen palestineze mbi dështimin për të arritur një marrëveshje paqe pas kaq shumë vitesh.

Ashtu si e argumentoi ai, duke iu referuar ndarjes mes autoritetit palestinez, që qeveris në Bregun Perëndimor dhe lëvizjes islamik palestineze Hamas, e cila mban pushtetin në Gaza, munden palestinezët të arrijnë një marrëveshje të drejtë kur udhëheqësit e tyre nuk mund të bien dakord mes tyre?

Duhet kuptuar, se komente të tilla që u thanë në një television shtetëror, nuk do të transmetoheshin pa miratimin paraprak të të mbretit Salman dhe Princit të Kurorës Mohammed Bin Salman.

Duke zgjedhur Princin Bandar, një diplomat veteran dhe shtyllë e gjatë e institucionit mbretëror saudit për t’i thënë ato, u dha një shenjë  që udhëheqsia saudite mund të jetë duke e përgatitur popullsinë e saj për një marrëveshje eventuale me Izraelin.

Dyshimet historike

Duket se si nga fjalët e Princit Bandar ashtu edhe nga miratimi i heshtur i normalizimeve të fundit të Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Bahreinit me Izraelin, udhëheqja Saudite po ecën më shpejt drejt afrimit me Izraelin sesa shumica e popullsisë së vet.

Për kaq shumë vite, veçanërisht në qoshet më rurale, të izoluara të mbretërisë, sauditët janë mësuar të shohin jo vetëm Izraelin si armik, por edhe të gjithë hebrenjtë. Falë internetit dhe TV satelitor ato lloje të teorive të konspiracionit janë më të rralla në mbretëri tani, sauditët kalojnë një kohë të madhe në internet dhe shpesh janë më të informuar për çështjet botërore sesa njerëzit në Perëndim.

Megjithatë, duke pasur parasysh ksenofobinë dhe dyshimin historik të të huajve që ekzistojnë midis pjesëve të caktuara të popullsisë Saudite, do të duhet kohë që të tejkalohet kjo rrjedhë.

Fatkeqësia e Sadamit

Historia e marrëdhënieve të shteteve të Gjirit me palestinezët është histori e gjatë dhe e ndërlikuar. Qeveritë e Gjirit kanë mbështetur në mënyrë nominale çështjen palestineze, si politikisht dhe financiarisht, për dekada.

Por kur lideri palestinez Yasser Arafat doli në krah të Presidentit irakian Saddam Hussein për pushtimin e tij dhe okupimin e Kuvajtit në 1990, ata ndien një ndjenjë të jashtëzakonshme tradhtie.

Pas operacionit Stuhia e Shkretëtirës e udhëhequr nga SHBA-të dhe çlirimit të Kuvajtit në 1991, ai vend dëboi të gjithë komunitetin e palestinezëve të mërguar, duke i zëvendësuar me mijëra egjiptianë.

U desh shumë kohë që sundimtarët e vjetër të rajonit ta kapërcenin “tradhtinë” e Arafatit. Për ironi të fatit ndoshta, dikush që bëri më shumë se sa për të shëruar përçarjet në të gjithë botën arabe ishte Emiri i ndjerë i Kuvajtit, Sheik Sabah al-Ahmad al-Sabah, i cili vdiq muajin e kaluar, në moshën 91 vjeç.

Plani i paqes Saudite

Arabia Saudite është e njohur për dhënien e një dege t’ullirit Izraelit.

Në mars të vitit 2002 në Samitin Arab në Bejrut,  një burrë i lehtë, urban dhe tullac me anglisht të përsosur po bënte xhiron, duke shpjeguar diçka të quajtur Plani i Paqes i Princit të Kurorës Abdullah. Njeriu ishte Adel Jubair, atëherë një këshilltar i punëve të jashtme në Gjykatën e Princit të Kurorës, tani Ministri Saudit i Shtetit për punët e jashtme.

Plani i paqes dominoi samitin atë vit dhe ai u miratua unanimisht nga Lidhja Arabe.

Në thelb, ai i ofroi Izraelit normalizimin e plotë me të gjithë botën Arabe në këmbim të një tërheqje nga të gjitha territoret e okupuara, duke përfshirë Bregun Perëndimor, Rripin e Gazës, Golan Heights dhe Libanin, si dhe duke u dhënë palestinezëve Jeruzalemin Lindor si kryeqytetin e tyre dhe duke arritur një ” zgjidhje e drejtë “për refugjatët palestinezë të cilët, në luftën arabo-izraelite të viteve 1948-49, ishin dëbuar ose dëbuar nga shtëpitë e tyre në atë që u bë Izrael.

Plani mori mbështetjen ndërkombëtare dhe ai vendosi shkurt kryeministrin e Izraelit Ariel Sharon në vend. Këtu, më në fund, u duk një shans për të përfunduar njëherë e përgjithmonë konfliktin historik arabo-izraelit.   Por pak para se të publikohej plani, Hamas bombardoi një hotel izraelit në Netanya, duke vrarë 30 vetë dhe plagosur më shumë se 100. Të gjitha fjalimet u hodhën poshtë.

Pas gjithë kësaj kohe, Lindja e Mesme ka ecur në shumë mënyra, edhe pse palestinezët nuk e kanë fituar pavarësinë dhe vendbanimet izraelite të konsideruara të paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar, vazhdojnë të shkelin tokën palestineze në Bregun Perëndimorë.

Emiratet e Bashkuara Arabe, Bahreini, Jordania dhe Egjipti tani të gjithë kanë bërë paqen me Izraelin dhe kanë marrëdhënie të plota diplomatike.

Në fakt, ndryshe nga “paqja e ftohtë” e tensionuar që Jordania dhe Egjipti kanë me Izraelin, të dy vendet e Gjirit po përshpejtojnë lidhjet e tyre me Izraelin.

Brenda disa ditësh nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Abrahamit nga Bahreini në Shtëpinë e Bardhë, shefat spiunë të Izraelit po vizitonin Manama, duke biseduar për bashkëpunimin e inteligjencës me kundërshtarin e tyre të përbashkët, Iranin.

Atëherë, si ndihen zyrtarët izraelitë për një normalizim të mundshëm në të ardhmen me Arabinë Saudite?

Arabia Saudite tradicionalisht ka lëvizur ngadalë dhe me shumë kujdes kur bëhet fjalë për ndryshimet e politikës, duke testuar secilën lëvizje përpara se të angazhohej.

Me ardhjen në pushtet të Princit Mohammed Bin Salman vendi ka ndryshuar shumë. Gratë tani mund të ngasin makinën, ka argëtim publik dhe vendi ngadalë po hapet për turizmin.

Pra, një marrëveshje paqësore saudite-izraelite, megjithëse nuk është domosdoshmërisht e afërt, tani është një mundësi reale./BBC/arbresh.info/