E përditshmja më prestigjioze në botë, “Financial Times” zbardh përvojën suedeze si një shembull unikal në botë i përballimit të pandemisë pa u mbyllur dhe pa prekur ekonominë. Ky shkrim i FT është një akuzë ndaj shteteve që mbyllën popullsitë, bizneset, shkollat duke shkatërruar ekonomitë kombëtare dhe botërore me dëme të pallogaritshme.

Ndryshe nga fryma e përgjithshme e grupimeve ekonomike, mediatike dhe politike me qendër në Luginën e Silikonit (Sillicon Valley), që u munduan të nxinin suksesin suedez si delen e zezë të BE, FT sqaron se shembulli suedez ishte mrekullia e mposhtjes së koronavirusit dhe shkëlqimit ekonomik, ndërkohë që bota ka shkuar drejt rrënimit.

Padyshim për të gjithë shpurën e silikonasve ky nuk është vetëm konspiracion, por një realitet ndryshe që i theu hundët këtij komploti mbarë botëror. Financial Times shqyrtoi rastin suedez, i cili është i vetmi vend në botë (sigurisht dhe në Evropë) që vala e epidemisë u përballua pa as një ditë bllokimi, duke vendosur në mënyrë efektive një qasje shëndetësore bazuar në parimin e imunitetit të tufës.

Sigurisht, janë imponuar disa masa të përmbajtjes gjatë pandemisë, siç është përdorimi i kufizuar i maskave dhe këshillimi për mbajtje distance fizike, por vendi skandinav nuk ka parë kurrë dyqane dhe restorante të mbyllura, zyra të shkreta dhe transferime masive në punë inteligjente, fabrika të mbyllura dhe mbi të gjitha, nuk pa asnjëherë qytetarë të mbyllur në shtëpi që lejohen të lëvizin vetëm për nevoja parësore dhe të detyrueshme.

Dhe para se dikush të ngrejë dyshimin i shqetësuar se mrekullia skandinave është rezultat i kurorës dhe sovranitetit monetar, ia vlen të theksohet ajo që shumë psikologë besojnë se me të vërtetë ka ofruar një nxitje për ekonominë, më shumë se çdo direktivë nga qeveria apo autoritetet shëndetësore: predispozicion psikologjik i suedezëve për të mos pasur frikë të shkojnë në shkollë, në zyrë, në fabrikë, por edhe në restorant, bar apo dyqane. Pa këtë qasje, në fakt, asnjë detyrim nuk mund të shmangte mbrojtjet masive, madje as në vendet me një nivel shumë të lartë të sensit qytetar si ato skandinave.

Meritë e temperamentit Viking?

Në sajë të mungesës totale të bllokimeve, ekonomia suedeze tashmë po tregon shenja të qarta përmirësimi të jashtëzakonshme në raport me gjithë BE.

Trendi u konfirmua nga të dhënat tremujore të paraqitura javët e fundit nga kompanitë kryesore në vend, nga gjigandët si Ericsson dhe Electrolux përmes bankave si Handelsbanken dhe lojtarëve kryesorë në komponentë të tillë si Assa Abloy. Gjithë këto kompani krenohen me fitime mbi pritjet e tregut, edhe nëse në disa raste kjo prirje ishte e kufizuar dhe e vërtetuar në një rënie më të pritur të të ardhurave.

“Unë kurrë në karrierën time nuk kam parë një përqindje kaq të lartë të kompanive që mposhtin pritjet e analistëve për sa i përket fitimeve. Në rastin e tremujorit të dytë të ekonomisë suedeze, mund të themi se fitimet kanë kapur nivelet e 90%”, thotë shefi strategjist financiar në SEB për gazetën financiare britanike FT, Esbjorn Lundevall.

“Që kemi mbajtur shoqëri të hapur, shkolla të hapura, nuk do të thotë se ne nuk jemi prekur nga pandemia. Por sigurisht do të thotë që ne nuk ishim të detyruar, krejt papritur, që të mos ishim më në gjendje të dilnim nga shtëpia. Ju nuk keni nevojë për një gjeni në ekonomi për të kuptuar se kjo me siguri ka ndihmuar bizneset”, – thekson Alrik Danielson, shefi ekzekutiv i markës prodhuese SKF.

Këto grafikë tregojnë disa dëshmi interesante. Së pari, numrat që vijnë nga raportet tremujore kanë qenë të tilla që kanë bërë që disa ekonomistë të rishikojnë plotësisht vlerësimet e PBB-së suedeze për vitin 2020, duke e sjellë atë me siguri në nivele jo të rritjes, por të një shkalle të qartë të rezistencës ndaj ndikimit global të pandemisë në krahasim me mesatarja e vendeve evropiane.

Shkurt, përzierja e realizmit dhe fatalizmit mundi atë të psikozës dhe kujdesit në 2 me 0. Së dyti, ky lloj ndikimi psikologjik shënohet në grafikun që lidhet me fitimet e korporatave, të cilat kanë parë ndërmarrje me një profesion të fortë tregu të brendshëm, ndërsa gjigantët të orientuar drejt një qasje më globale siç është Volvo kanë paguar një çmim të rëndë për bllokimin që ka paralizuar të gjithë botën për muaj të tërë, nga Azia në Sh.B.A në Amerikën Latine.

Nuk është për t’u habitur, institucionet bankare me një orientim të fortë me pakicë dhe pothuajse asnjë ekspozim jashtë vendit ose degë të tilla si investime bankare paraqitën të dhënat më të papritura dhe më tërheqëse. Më në fund, duhet të theksohet se Suedia gjithashtu ka përfituar shumë nga marrëdhëniet e mira tregtare dhe politike që ka në një nivel bipartizan si me Kinën, ashtu edhe me Shtetet e Bashkuara.

E para – marrësi i eksporteve suedeze, veçanërisht i lidhur me sektorin industrial dhe ushqimor – ishte në të vërtetë avangarda e kombit në rimëkëmbjen ekonomike, pasi kishte pësuar një bllokim të fortë. Ky i fundit, në të vërtetë, mbeti operacional si biznes deri në fund të pranverës, kur pandemia goditi fort Nju Jorkun dhe vendosi një bllokim në pjesë të ndryshme të vendit.

Dhe tani, me shpërthime të reja në gjysmën e Evropës, e cila sipas kryeministrit britanik, Boris Johnson, në të vërtetë do të përfaqësonte ardhjen e valës së dytë të tmerrshme, çfarë duhe të bëni?

Ndiqni shembullin suedez ose, veproni me kujdes maksimal, ndërkohë që qeveria italiane duket se ka bërë zgjedhjen e saj për të zgjatur gjendjen e jashtëzakonshme?!

Duke marrë parasysh se normalisht mënyra më e mirë qëndron në mes, problemi duket se është përfundimisht në krye të listës së shqetësimeve të analistëve ekonomikë: “Cila është shkalla e probabilitetit për t’u përballur me regjime të reja të bllokimit?

Cila është shkalla e probabilitetit që ekziston në lidhje me atë që ne mund të përcaktojmë si një faktor frike kolektive?

Kjo dhe vetëm kjo është pyetja e madhe që varet nga shkalla e shpejtësisë që ne do të jemi në gjendje t’i japim rigjenerimit ekonomik evropian. Tani ka të bëjë me psikologjinë, ka të bëjë me njerëzit dhe reagimin e tyre”, përfundon Alrik Danielson./noa/